Scenariusz zajęć

Autor: Aleksandra Marszałek‑Harych, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Okres półtrwania izotopu w ujęciu ilościowym

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego - kształcenie w zakresie  rozszerzonym

Podstawa programowa:

Poziom rozszerzony

I. Atomy, cząsteczki i stechiometria chemiczna. Uczeń:

4) oblicza zmianę masy promieniotwórczego nuklidu w określonym czasie, znając jego okres półtrwania; pisze równania naturalnych przemian promieniotwórczych (αalfa, βbeta¯) oraz sztucznych reakcji jądrowych;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• definiuje pojęcie: okres półtrwania izotopu;

• oblicza zawartość radionuklidu po upływie określonego czasu;

• rysuje wykresy zależności masy radionuklidu od czasu;

• analizuje pojęcia nuklidy trwałe i nietrwałe.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• technika zdań podsumowujących;

• dyskusja dydaktyczna;

• burza mózgów;

• analiza materiału źródłowego;

• ćwiczenia uczniowskie.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu;

• słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica;

• pisak/kreda.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zainteresowanie i dyskusja. Nauczyciel w oparciu o wprowadzenie do e‑materiału wzbudza ciekawość uczniów i tym samym rozpoczyna dyskusję. np.: A może wiesz w jaki sposób można ocenić wiek archeologicznych znalezisk? Czy wiesz w jaki sposób radionuklidy ulegają rozpadowi?

2. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat lekcji i wraz z uczniami ustala cele.

3. Rozpoznanie wiedzy wstępnej uczniów. Burza mózgów wokół pojęcia okresu półtrwania izotopu.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel odwołuje uczniów do dostępnych źródeł informacji, w tym i do e‑materiału i prosi o wyszukanie informacji do następujących pytań: Co to jest promieniotwórczość i jakie mamy jej rodzaje?, Od czego uzależniony jest proces samorzutnego rozpadu jąder pierwiastków radioaktywnych?, Co jest miarą trwałości radionuklidu?, Jak możemy zdefiniować okres połowicznego rozpadu?, Co to jest aktywność substancji promieniotwórczej? Jak zdefiniujemy pojęcia: nuklid, nuklid trwały, nuklid nietrwały. Uczniowie dyskutują na forum klasy. Nauczyciel weryfikuje podane wyjaśnienia.

2. Uczniowie analizują e‑materiał w kontekście  możliwości ustalania wieku znalezisk archeologicznych, po czym chętny lub wskazany uczeń omawia na forum. Nauczyciel weryfikuje podane informacje.

3. Uczniowie analizują indywidualnie wykres interaktywny zawarty w medium bazowym w e‑materiale. Po upływie ok. 5 minut nauczyciel upewnia się czy wszyscy uczniowie zrozumieli przykład.

4. Nauczyciel wybiera jeden analogiczny przykład i prosi o rozwiązanie i naszkicowanie wykresu na tablicy przez chętnego lub wskazanego ucznia.

5. Uczniowie wykonują w parach polecenia w medium bazowym w e‑materiale.

6. Uczniowie sprawdzają swoją wiedzę rozwiązując indywidualnie ćwiczenia zawarte w zestawie ćwiczeń w e‑materiale.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza stan wiedzy uczniów po przeprowadzonej lekcji, wykorzystując swoje pytania oraz pytania znajdujące się w e‑materiale:

• Od czego zależy samorzutny proces rozpadu jąder pierwiastków radioaktywnych? Uzasadnij swoją wypowiedź.

• Czym są nuklidy trwałe i nuklidy nietrwałe?

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

• Przypomniałem sobie, że...

• Co było dla mnie łatwe...

• Czego się nauczyłam/łem...

• Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

Nauczyciel prosi uczniów o wykonanie ćwiczeń zawartych w e‑materiale, których .

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Wykres interaktywny uczniowie mogą  wykorzystać podczas przygotowania się do zajęć.

Materiały pomocnicze:

Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Od czego zależy samorzutny proces rozpadu jąder pierwiastków radioaktywnych? Uzasadnij swoją wypowiedź.

• Czym są nuklidy trwałe i nuklidy nietrwałe?