Dla nauczyciela
Autorka: Justyna Szymańska
Przedmiot: wiedza o społeczeństwie
Temat: Specyfika spółdzielczości i rodzaje spółdzielni
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Zakres rozszerzony
VI. Społeczeństwo obywatelskie i kultura polityczna.
Uczeń:
6) charakteryzuje specyfikę spółdzielczości i rodzaje spółdzielni funkcjonujących współcześnie w Rzeczypospolitej Polskiej.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie przedsiębiorczości.
Cele operacyjne:
Uczeń:
wyjaśnia, czym jest spółdzielnia;
porównuje spółdzielnię ze spółką;
analizuje zasady i wartości, którymi kierują się spółdzielnie;
argumentuje, co może zyskać dzięki wstąpieniu do spółdzielni.
Strategie nauczania:
konstruktywizm.
Metody i techniki nauczania:
śniegowa kula;
elementy WebQuestu;
rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;
dyskusja za i przeciw.
Formy zajęć:
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1. Nauczyciel zadaje pytanie: „Jakie znacie spółdzielnie?”. Burza mózgów. Moderator zapisuje propozycje uczniów w formie mapy skojarzeń. Po fazie twórczej następuje weryfikacja pomysłów. Nauczyciel informuje, że na koniec zajęć uczniowie znów zweryfikują swoją mapę.
2. Przedstawienie tematu i celów zajęć.
3. Śniegowa kula. Uczniowie w parach opracowują definicje spółdzielni. Następnie łączą się w czwórki, porównują swoje propozycje i zapisują wspólne rozwiązanie. W kolejnym kroku uczniowie łączą się w liczniejsze grupy, aż wobec postawionego problemu wypowie się cała klasa i powstanie wspólna definicja.
Faza realizacyjna
1. WebQuest. Podział klasy na cztery grupy. Zadaniem każdej z nich jest opracowanie zasad działania spółdzielni i odpowiedź na pytanie, dlaczego te zasady określa się mianem zasad roczdelskich. Praca na podstawie źródeł internetowych. Po upływie wyznaczonego czasu grupy przedstawiają efekty pracy i je porównują. Ustalenie wspólnej listy zasad i weryfikacja na podstawie ilustracji interaktywnej „Zasady działania spółdzielni”.
2. Praca w parach. Uczniowie przygotowują zestaw różnic między spółdzielnią a spółką, wykorzystując odpowiedzi na pytania:
Skąd są pieniądze na start?
Kto może przystąpić?
Jak można zrezygnować?
Kto podejmuje decyzje?
Jak działa?
Po co działa?
Co jest jej istotą?
Jak współpracuje z innymi?
Chętne/wybrane pary przedstawiają swoje zestawienia. Reszta klasy je weryfikuje i w miarę potrzeby uzupełnia lub poprawia.
3. Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne wskazane przez nauczyciela. Wspólne omówienie odpowiedzi.
4. Dyskusja za i przeciw na temat: „Czy przynależność do spółdzielni jest korzystna, czy też nie?”. Podział klasy na dwie grupy. Zadanie pierwszej grupy polega na przygotowaniu argumentów za, a drugiej – przeciw. Oponenci, przygotowując się do dyskusji, mogą korzystać z różnych źródeł informacji. Nauczyciel określa czas na przygotowanie. Przed rozpoczęciem dyskusji wspólne ustalenie zasad, według których będzie ona prowadzona. Przykładowo – nie należy przerywać wypowiedzi innych uczestników, trzeba przestrzegać czasu wyznaczonego na wypowiedź itp.
Uczniowie dyskutują, przedstawiając na zmianę argumenty za i przeciw. Nauczyciel moderuje dyskusję.
Po dyskusji nauczyciel prosi jednego lub kilku uczniów o jej podsumowanie. Następnie pyta, jakie teraz jest ich stanowisko wobec przynależności do spółdzielni, które argumenty ich przekonały. Zarządza głosowanie: kto jest za…, a kto przeciw… W zależności od wyniku głosowania nauczyciel wskazuje zwycięską grupę, której argumenty były bardziej przekonujące.
Faza podsumowująca
1. Praca z multimedium – mapa myśli. W ramach podsumowania uczniowie tworzą mapę myśli. Uczniowie wykorzystują mapę skojarzeń utworzoną na początku zajęć, a także zestaw ustaw dotyczących spółdzielni i inne dostępne materiały. Rozbudowują mapę o rodzaje spółdzielni, których nie uwzględniono, podają przykłady działających spółdzielni.
2. Na zakończenie zajęć nauczyciel zadaje uczniom pytania:
Co na zajęciach wydało wam się ważne i ciekawe?
Co było łatwe, a co trudne?
Jak możecie wykorzystać wiadomości i umiejętności, które dziś zdobyliście?
Chętni/wybrani uczniowie podsumowują zajęcia.
Praca domowa:
Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia interaktywne.
Materiały pomocnicze:
Ustawa z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo‑kredytowych, prawo.sejm.gov.pl.
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych, prawo.sejm.gov.pl.
Ustawa z dnia 22 lipca 2006 r. o spółdzielni europejskiej, prawo.sejm.gov.pl.
Ustawa z dnia 7 grudnia 2000 r. o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających, prawo.sejm.gov.pl.
Ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych, prawo.sejm.gov.pl.
Ustawa z dnia 4 października 2018 r. o spółdzielniach rolników, prawo.sejm.gov.pl.
Ustawa z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze, prawo.sejm.gov.pl.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Mapa myśli może być też wykorzystana przez uczniów przed zajęciami do przygotowania się do lekcji powtórzeniowej.