Autor: Tomasz Mazur

Temat: Kurs logiki: lekcja 36. Chwyty erystyczne. Cz. 4: chochoł i równia pochyła

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele lekcji (językiem ucznia):

• Poznasz dwa szeroko stosowane chwyty erystyczne: chochoła i równię pochyłą.

• Przećwiczysz rozpoznawanie tych chwytów w określonych sytuacjach i wypowiedziach.

• Poznasz poglądy sofistów na temat niemożliwości pełnej komunikacji międzyludzkiej.

• Przeanalizujesz wybrane teksty źródłowe pod kątem stosowanych chwytów erystycznych.

Cele operacyjne. Uczeń:

• omawia dwa szeroko stosowane chwyty erystyczne: chochoła i równię pochyłą;

• rozpoznaje ww. chwyty w określonych sytuacjach i wypowiedziach;

• relacjonuje poglądy sofistów na temat niemożliwości pełnej komunikacji międzyludzkiej;

• analizuje wybrane teksty źródłowe pod kątem stosowanych chwytów erystycznych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel prosi uczniów o zebranie charakterystycznych haseł używanych podczas demonstracji w sporach światopoglądowych ostatnich lat, np. na temat wolności słowa, aborcji.

Faza wprowadzająca:

1. Podanie tematu i celu lekcji.

2. Nauczyciel prosi ochotników o przedstawienie pracy domowej. Komentuje usłyszane odpowiedzi, naprowadzając jednocześnie uczniów, o ile podawane przykłady na to pozwalają, na chwyty chochoła i równi pochyłej.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią e‑materiału. Nauczyciel komentuje najważniejsze punkty upewniając się, czy uczniowie dobrze je rozumieją.

2. Nauczyciel dobiera uczniów w pary. Każda z nich ma przygotować slogany na demonstrację przeciw budowie w ich państwie kosmodromu. Połowa par ma przygotować slogany zwierające ewidentne chwyty retoryczne (chochoł lub równię pochyłą), a  druga połowa ma za zadanie przygotować slogany pozbawione tych wad.

3. Nauczyciel prosi kolejne pary o przedstawienie swoich sloganów, podczas gdy reszta uczniów na bieżąco ocenia w skali 1‑5 emocjonalną siłę oddziaływania (chwytliwość) tych haseł. Na koniec wyniki zostają zsumowane, poszczególne slogany umieszczone na skali od najsilniejszego do najsłabszego.

4. Prowadzący zajęcia komentuje przebieg zadania, przechodząc do rozmowy kierowanej, w której podejmuje temat siły oddziaływania sloganów zawierających chwyty erystyczne.

5. Koniec lekcji i praca domowa: zadaniem ucznia jest znalezienie przykładu mocnego hasła czy sloganu na demonstracji, który nie zawiera żadnego chwytu erystycznego.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel wraz z uczniami podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte przez nich umiejętności.

Praca domowa:

1. Polecenia do multimedium (animacja).

Materiały pomocnicze:

• Grzybowski J. i inni, Sposób na filozofię. Kluczowe zagadnienia z dydaktyki przedmiotowej, Warszawa 2016.

• Filozofia w szkole. Współczesne dylematy i wyzwania etyczne, t. 6, red. B. Burlikowski i W. Rechlewicz, Kielce 2005.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą wykorzystać treść animacji do przygotowania się do lekcji powtórkowej.