Autorka: Sabina Świtała

Temat: „Czucie i wiara silniej mówi do mnie…” Romantyczność Adama Mickiewicza jako manifest romantyzmu

Adresat

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa

Zakres podstawowy

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

1. Czytanie utworów literackich.

Uczeń:

1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;

3) rozróżnia gatunki epickie, liryczne, dramatyczne i synkretyczne, w tym: gatunki poznane w szkole podstawowej oraz epos, odę, tragedię antyczną, psalm, kronikę, satyrę, sielankę, balladę, dramat romantyczny, powieść poetycką, a także odmiany powieści i dramatu, wymienia ich podstawowe cechy gatunkowe;

10) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania: świata przedstawionego (fabuły, bohaterów, akcji, wątków, motywów), narracji, sytuacji lirycznej; interpretuje je i wartościuje.

Zakres rozszerzony

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

1. Czytanie utworów literackich.

Uczeń:

4) rozróżnia grupę literacką i pokolenie literackie; rozpoznaje założenia programowe w utworach literackich różnych epok;

6) rozpoznaje w utworach literackich konwencje: baśniową, oniryczną, turpistyczną, nadrealistyczną, postmodernistyczną.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne

Uczeń:

• odczytuje przesłanie tekstu poetyckiego;

• charakteryzuje bohatera utworu;

• identyfikuje cechy ballady;

• objaśnia, na czym polega aluzja literacka do dzieła Adama Mickiewicza;

• dostrzega w tekście elementy manifestu programowego;

• przedstawia cechy romantyzmu w formie memów.

Strategie nauczania

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania

• metoda oglądowa;

• pogadanka;

• metoda ćwiczeń przedmiotowych;

• praca z tekstem;

• metoda aktywizująca – memy, wykreślanki.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca całego zespołu klasowego;

• praca w parach.

Środki dydaktyczne

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/ tablica, pisak/ kreda;

• darmowy generator memów.

Przebieg zajęć

Faza wstępna

1. Klasowe rozmowy. Nauczyciel zapisuje na tablicy pytanie: „Czym kieruję się w życiu - rozumem czy sercem?”, następnie prosi uczniów o powstanie. Młodzież spaceruje po klasie, wita się ze sobą. Na sygnał prowadzącego każdy znajduje partnera do rozmowy. Najpierw wypowiada się jedna osoba, potem druga. Konwersacje w parach trwają około dwóch minut. Na sygnał nauczyciela rozmówcy spacerują dalej i szukają kolejnych osób do rozmowy. Po trzech, czterech rundach następuje omówienie ćwiczenia.

2. Spór klasyków z romantykami. Prowadzący opowiada o polemice zwolenników klasycyzmu z romantykami, która toczyła się w latach 1818‑1830. Przywołuje wybrane poglądy przedstawione w rozprawach Kazimierza Brodzińskiego O klasyczności i romantyczności tudzież o duchu poezji polskiej, Jana Śniadeckiego O pismach klasycznych i romantycznych, Maurycego Mochnackiego O literaturze polskiej w wieku dziewiętnastym. Wspomina o tym, że Adam Mickiewicz wydał w 1822 roku tom Poezji - poetycki głos w sporze.

3. Podanie celu i tematu zajęć.

Faza realizacyjna

1. Odczytanie ballady Romantyczność. Wskazane osoby opisują sytuację liryczną przedstawioną w utworze, następnie młodzież wykonuje ćwiczenia 1 i 2 z e‑materiału.

2. Rozmowa o dwóch stanowiskach, które uwidaczniają się w tekście. Praca z ćwiczeniami (8 i 9).

3. Ballada - gatunek romantyków. Postulaty przeciwników klasycyzmu uwidaczniają się również na płaszczyźnie gatunku. Czym charakteryzuje się ballada? Uczniowie wskazują cechy gatunku widoczne w utworze Romantyczność. Następnie zapoznają się z multimedium bazowym i wykonują polecenie nr 1. Wybrane osoby odczytują stworzone definicje.

4. Literackie nawiązanie do utworu Adama Mickiewicza. Uczestnicy zajęć czytają tekst Władysława Broniewskiego Ballady i romanse i wykonują zadania z karty pracy. Wyniki pracy omawiane są na forum i komentowane przez uczestników zajęć oraz nauczyciela.

Karta pracy

1) Adam Mickiewicz tomem Ballady i romanse ogłaszał, że rozpoczęła się epoka romantyzmu. Początek jakiej epoki zwiastuje swoim wierszem Władysław Broniewski? ..................................................................................................................................................................

2) Tekst Władysława Broniewskiego to przykład aluzji literackiej (świadome nawiązanie w utworze do innego tekstu literackiego). Wskaż elementy, które pozwalają czytelnikowi rozpoznać nawiązanie do Romantyczności Adama Mickiewicza.

1. ..........................................................................................................................................................

2. ..........................................................................................................................................................

3. ..........................................................................................................................................................

4. ..........................................................................................................................................................

3) Porównaj postać Karusi z ballady Romantyczność i postać Ryfki z tekstu W. Broniewskiego. Jakie zauważasz podobieństwa i różnice w kreacji kobiet? Swoje spostrzeżenia zapisz w tabeli.

RE8wBSK1qLbIM

Tabelka zwierająca 2 kolumny. W nagłówkowych wierszach wpisano, w lewej kolumnie Karusia, w prawej Ryfka. Pod nimi wyraz "Podobieństwa" i trzy wersy. Niżej wyraz "Różnice" i po trzy wersy w każdej kolumnie.

4) Na czym polega tragizm postaci Ryfki?

..................................................................................................................................................................

5) Miej serce i patrzaj w serce! – pisze Mickiewicz. Czy podobne przesłanie odnajdziemy w wierszu Broniewskiego? Swoje stanowisko uzasadnij w minimum czterech zdaniach.

1. ..........................................................................................................................................................

2. ..........................................................................................................................................................

3. ..........................................................................................................................................................

4. ..........................................................................................................................................................

Faza podsumowująca

1. Uczniowie w parach tworzą memy (np. w wybranym darmowym generatorze memów), na których przedstawiają cechy romantyzmu. Mogą formułować własne treści i wykorzystać cytaty z utworu Adama Mickiewicza.

2. Wybrani uczniowie prezentują swoje prace.

Praca domowa:

1) Dokonaj interpretacji porównawczej utworu Adama Mickiewicza Romantyczność oraz Ballad i romansów Władysława Broniewskiego.

Materiały pomocnicze:

A. Witkowska, Adam Mickiewicz, [w:] A. Witkowska, R. Przybylski, Romantyzm, wyd. 8, Warszawa 2003, s. 237‑316.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Multimedium bazowe można wykorzystać jako wprowadzenie do zajęć.