Scenariusz zajęć

Autor: Patrycja Męcik, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Jak należy rozmieszczać elektrony na orbitalach?

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Poziom rozszerzony

II. Budowa atomu a układ okresowy pierwiastków. Uczeń:

3) stosuje zasady rozmieszczania elektronów na orbitalach (zakaz Pauliego i regułę Hunda) w atomach pierwiastków wieloelektronowych.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• stosuje reguły obowiązujące przy rozmieszczaniu elektronów na orbitalach;

• pisze konfiguracje elektronowe atomów i jonów;

• przedstawia graficzny zapis obsadzania elektronów.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• dyskusja dydaktyczna;

• analiza tekstu źródłowego;

• metoda Philips 66

• technika gadająca ściana;

• technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do Internetu;

• słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica;

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel wykorzystuje pytania zawarte we wprowadzeniu do e‑materiału, np.: Czy wiesz jak rozmieszczać elektrony na orbitalach? Znasz zasady, których należy się przestrzegać podczas rozmieszczania elektronów?

2. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele.

3. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów nawiązująca do konfiguracji powłokowej poznanej w szkole podstawowej, przypomnienie tych treści i wskazanie, dlaczego i w jaki sposób elektrony obsadzają powłoki elektronowe.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie analizują tekst źródłowy – zapis konfiguracji elektronowej – w dostępnych źródłach, w tym i e‑materiale. Następnie w parach analizują polecenia w e‑materiale i proponują odpowiedzi dotyczące konfiguracji elektronowej atomów: azotu, jodu i wapnia. Chętni lub wskazani uczniowie podchodzą do tablicy i zapisują swoje propozycje. Nauczyciel sprawdza i ewentualnie wyjaśnia niezgodności.

2. Nauczyciel dzieli uczniów na sześcioosobowe grupy, rozdaje arkusze papieru i mazaki. Uczniowie będą pracować metodą rozwiązywania problemów – Philips 66 (6 osób, praca 6 minut). Zadaniem każdej grupy będzie rozpisanie konfiguracji elektronowej podpowłokowej pełnej atomu wskazanego pierwiastka chemicznego, a także opisanie, z jakiej zasady skorzystali oraz co oznaczają poszczególne składniki zapisu konfiguracji elektronowej i jakich informacji możemy się dowiedzieć.

3. Liderzy poszczególnych grup prezentują wytwory pracy grupy z wykorzystaniem techniki gadająca ściana. Uczniowie przyklejają swoje arkusze papieru do ściany lub tablicy (w zależności od dostępu). Po kolei każdy lider prezentuje rozwiązywany problem przed całą klasą. Nauczyciel czuwa na poprawnością prezentowanych zapisów, koryguje ewentualne błędy.

4. Uczniowie samodzielnie analizują animację w medium bazowym – Jak należy rozmieszczać elektrony na orbitalach? – i sprawdzają swoją wiedzę, wykonując ćwiczenia załączone do medium.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi uczniów, by korzystając z generatora wskazanej platformy, ułożyli samodzielnie krzyżówkę, wykorzystując wiedzę z bieżącej lekcji. Następnie uczniowie wymieniają się krzyżówkami w parach i rozwiązują je.

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

• Przypomniałem sobie, że...

• Co było dla mnie łatwe...

• Czego się nauczyłam/łem...

• Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

Nauczyciel prosi uczniów o wykonanie ćwiczeń z zestawu ćwiczeń w e‑materiale.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Animacja/model 3D może być wykorzystana podczas samodzielnego wykonywania ćwiczeń zadanych w ramach pracy domowej.

Materiały pomocnicze:

• arkusze papieru;

• mazaki;

• glutaki.

Nauczyciel alternatywnie może przygotować krzyżówkę na kartkach, do wykorzystania jej podczas podsumowania lekcji.