Autor: Anna Juwan

Przedmiot: biologia

Temat: Okresy sensytywne w rozwoju człowieka

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Scharakteryzujesz okresy sensytywne w rozwoju człowieka.

• Wyjaśnisz, kim była Maria Montessori.

• Ocenisz, kiedy przypadają okresy sensytywne dla podstawowych umiejętności: mowy, czytania, pisania i posługiwania się liczbami.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• rozmowa kierowana;

• analiza grafiki interaktywnej;

• ćwiczenia interaktywne;

• analiza tekstu źródłowego;

• mapa pojęć;

• gwiazda pytań.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Rozmowa wprowadzająca. Nauczyciel inicjuje rozmowę na podstawie pytań zawartych we wprowadzeniu:
   – Czym są okresy sensytywne?
   – Jak można wykorzystać wiedzę o ich istnieniu?

Faza realizacyjna:

1. Gwiazda pytań. Nauczyciel dzieli klasę na trzy grupy. Każdy zespół otrzymuje arkusz papieru A3 z ilustracją gwiazdy. Zadaniem uczniów jest umieszczenie na ramionach gwiazdy pięciu pytań dotyczących każdego z okresów sensytywnych omówionych w e‑materiale. Nauczyciel sprawdza zapisane pytania i w razie potrzeby sugeruje ich zmianę, jeśli się powtarzają.
   Każdy zespół przekazuje swoją gwiazdę innej grupie, zgodnie z kierunkiem ruchu wskazówek zegara. Teraz zadaniem uczniów jest udzielenie odpowiedzi na zadane pytania na podstawie wiadomości znajdujących się w e‑materiale. Uczniowie swoje odpowiedzi zapisują na otrzymanym arkuszu papieru A3. Po upływie wyznaczonego czasu grupy prezentują swoje gwiazdy. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje, wyjaśnia wątpliwości.

2. Praca z grafiką interaktywną pt. „Okresy sensytywne w rozwoju człowieka”. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika multimedium. Uczniowie odczytują polecenie nr 2 („Wyjaśnij, dlaczego dzieciom łatwiej przychodzi nauka języków obcych niż dorosłym”) i wykonują je w parach. Następnie dzielą się swoimi odpowiedziami na forum klasy.

3. Uczniowie w parach analizują treść polecenia nr 3 („Wyjaśnij, dlaczego motoryka duża rozwija się u dzieci szybciej niż motoryka mała”), dyskutują, a następnie zapisują wnioski. Wybrane grupy omawiają swoje rozwiązanie i spostrzeżenia na forum klasy.

4. Następnie uczniowie rozwiązują ćwiczenia nr 7 oraz 8 (w których mają za zadanie – na podstawie tekstu źródłowego – określić, jak z punktu widzenia biologicznego można wyjaśnić występowanie okresów sensytywnych w rozwoju dziecka oraz jakie znaczenie dla prawidłowego rozwoju dziecka ma znajomość okresów sensytywnych) w sekcji „Sprawdź się”. Po wyznaczonym czasie nauczyciel razem z uczniami omawia poprawność wykonanych ćwiczeń.

Faza podsumowująca:

1. Klasa wspólnie wykonuje mapę pojęć podsumowującą zajęcia.

2. Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”, w tym kontekście podsumowuje pracę uczniów na zajęciach.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia od 1 do 6 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania grafiki interaktywnej:

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z grafiką interaktywna, aby przygotować się do późniejszej pracy.