Dla nauczyciela

Autor: Anna Juwan

Przedmiot: Biologia

Temat: Transport substancji przez błony komórkowe

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
II. Komórka. Uczeń:
3) rozróżnia rodzaje transportu do i z komórki (dyfuzja prosta i wspomagana, transport aktywny, endocytoza i egzocytoza);
Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
II. Komórka. Uczeń:
3) rozróżnia rodzaje transportu do i z komórki (dyfuzja prosta i wspomagana, transport aktywny, endocytoza i egzocytoza);

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

  • Opiszesz rodzaje transportu przez błony biologiczne.

  • Wskażesz różnice między dyfuzją prostą a ułatwioną.

  • Wyjaśnisz pojęcia symportu, uniportu i antyportu.

  • Scharakteryzujesz transport aktywny na przykładzie pompy sodowo‑potasowej.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • z użyciem komputera;

  • rozmowa kierowana;

  • ćwiczenia interaktywne;

  • symulacja;

  • śniegowa kula;

  • mapa pojęć.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

  1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

  2. Uczniowie przypominają sobie informacje na temat budowy błon biologicznych.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

  1. Nauczyciel wyświetla i odczytuje temat lekcji oraz zawarte w sekcji „Wprowadzenie” cele zajęć. Prosi uczniów lub wybraną osobę o sformułowanie kryteriów sukcesu.

  2. Odwołanie do wcześniejszej wiedzy. Nauczyciel prosi o przypomnienie, jak jest zbudowana błona biologiczna. Następnie wprowadza uczniów w temat lekcji, mówiąc, że dostarczanie jednych substancji do wnętrza komórki i usuwanie z niej innych jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmów. Rozpoczyna burzę mózgów, pytając uczniów, jak może zachodzić ten proces. Wszystkie propozycje zapisuje na tablicy. Pomysły uczniów nie są oceniane i komentowane przez nauczyciela. Następnie uczniowie wspólnie z nauczycielem analizują zgłoszone pomysły i wybierają najtrafniejsze, uzasadniając woje stanowisko..

Faza realizacyjna:

  1. Praca z multimedium („Ilustracja interaktywna”). Nauczyciel wyświetla grafikę interaktywną dotyczącą transportu biernego i aktywnego oraz wspólnie z uczniami dokonuje jej analizy. Następnie prosi podopiecznych, by rozwiązali polecenia do symulacji metodą kuli śniegowej:
    1) najpierw uczniowie będą indywidualnie opracowywać odpowiedzi na zadane pytania;
    2) potem połączą się w pary i porównają swoje propozycje, a na osobnej kartce zapiszą wspólne odpowiedzi;
    3) kolejnym krokiem będzie połączenie się par w czwórki, które – jak poprzednio – skonfrontują swoje odpowiedzi;
    4) uczniowie utworzą 8‑osobowe zespoły i znów porównają swoje propozycje;
    5) przedstawiciele poszczególnych zespołów 8‑osobowych zaprezentują na forum klasy uzgodnione w grupie odpowiedzi.

  2. Praca w parach z treścią e‑materiału. Uczniowie na podstawie przeczytanego tekstu oraz informacji zawartych w medium w sekcji „Ilustracja interaktywna” układają pytania do quizu dla innych par. Nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na liczbę poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel ogłasza zwycięską parę.

  3. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel dzieli klasę na 4‑osobowe grupy. Uczniowie rozwiązują ćwiczenia interaktywne od 5 do 8 z sekcji „Sprawdź się”, od najłatwiejszego do najtrudniejszego. Grupa, która poprawnie rozwiąże zadania jako pierwsza, wygrywa.

Faza podsumowująca:

  1. Klasa wspólnie wykonuje na tablicy mapę pojęć podsumowującą zajęcia.

  2. Nauczyciel wyświetla treści zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i na ich podstawie dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji. Wyjaśnia także wątpliwości uczniów.

Praca domowa:

  1. Wykonaj ćwiczenia od 1 do 4 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

  • Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

  • Multimedium zamieszczone w sekcji „Ilustracja interaktywna” można wykorzystać w fazie wstępnej zajęć, w celu wzbudzenia zaciekawienia uczniów.

Sprawdź się