Autorka: Anna Wąsiel‑Alberska

Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie

Temat: Etapy transformacji ustrojowej w Polsce

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

III. Organy władzy publicznej w Rzeczypospolitej Polskiej.

Uczeń:

1) charakteryzuje zasady ustrojowe zawarte w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (demokratycznego państwa prawnego, unitarnej formy państwa, zwierzchnictwa narodu, gwarancji praw i wolności jednostki, konstytucjonalizmu, podziału i równowagi władz, republikańskiej formy rządu, pluralizmu, decentralizacji, samorządności, społecznej gospodarki rynkowej); analizuje sformułowania preambuły Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Zakres rozszerzony

V. Państwo, myśl polityczna i demokratyzacja.

Uczeń:

16) przedstawia na wybranych przykładach różne modele demokratyzacji; rozważa, na ile polska demokratyzacja przełomu lat 80. i 90. XX w. miała charakter reformy, a na ile – rewolucji.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje pojęcie tranzycji i transformacji ustrojowej;

• ocenia rolę jednostki w procesie transformacji ustrojowej;

• przedstawia etapy transformacji w Polsce;

• wskazuje cechy początku i końca transformacji;

• ocenia rolę zmian społecznych w kształtowaniu instytucji demokratycznych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• prezentacja multimedialna;

• dyskusja.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Przed lekcją

1. Zadaniem uczniów jest przygotowanie materiałów multimedialnych na temat transformacji ustrojowej w Polsce.

Faza wstępna

1. Przedstawienie tematu i celów zajęć.

2. Burza mózgów. Uczniowie budują definicję transformacji ustrojowej i tranzycji. Porównują przygotowane przez siebie definicje z Leksykonem politologii.

Faza realizacyjna

1. Podział na grupy. Wykorzystując przygotowane materiały, animację i zasoby internetowe, zespoły opracowują następujące zagadnienia:

• gr. 1 – społeczno‑gospodarcze przyczyny transformacji;

• gr. 2 – informacje na temat najważniejszych postaci zaangażowanych w proces zmian;

• gr. 3 – reformy przeprowadzone przy Okrągłym Stole;

• gr. 4 – zmiany w instytucjach publicznych.

2. Uczniowie przygotowują materiały w formie multimedialnej, która następnie zostanie połączona w jedną prezentację przedstawiającą proces transformacji.

3. Przedstawienie prezentacji na forum klasy. Chętne osoby omawiają fragmenty przygotowane przez ich zespół. Nauczyciel w razie konieczności weryfikuje lub uzupełnia pracę uczniów.

4. Wykonanie ćwiczeń interaktywnych wskazanych przez nauczyciela. Wspólne omówienie odpowiedzi.

Faza podsumowująca

1. Dyskusja na temat: „Oceń rolę jednostki w procesie zmian ustrojowych oraz rolę społeczeństwa w kształtowaniu i utrwalaniu instytucji demokratycznych”. Chętne/wybrane osoby przedstawiają wnioski i zapisują je na tablicy.

2. Podsumowanie pracy grup na zajęciach, wskazanie mocnych i słabych stron pracy uczniów i udzielenie informacji zwrotnej.

Materiały pomocnicze:

Leksykon politologii, pod red. Andrzeja Antoszewskiego, Ryszarda Herbuta, Wrocław 2004.

Demokratyzacja w III Rzeczpospolitej, pod red. Andrzeja Antoszewskiego, Wrocław 2002.

Polityka w Polsce w latach 90‑tych, pod red. Andrzeja Antoszewskiego, Ryszarda Herbuta, Wrocław 1998.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Może zostać wykorzystane do sprawdzenia pracy uczniów i jako przyczynek do dyskusji.