Dla nauczyciela
Autor: Zuzanna Szewczyk
Przedmiot: biologia
Temat: Trzustka – gruczoł trawienny i dokrewny
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Scharakteryzujesz funkcje trzustki.
Poznasz budowę trzustki.
Poznasz przykłady i sposób działania niektórych enzymów trzustkowych.
Zbadasz wpływ pH oraz temperatury na aktywność enzymatyczną lipazy trzustkowej.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
rozmowa kierowana;
dyskusja;
ćwiczenia interaktywne;
ćwiczenia laboratoryjne;
mapa myśli.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
arkusze papieru, flamastry.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel prosi wskazaną osobę o odczytanie tematu lekcji oraz wprowadzenia do e‑materiału Trzustka – gruczoł trawienny i dokrewny. Następnie zadaje uczniom pytanie: „Co wiecie na temat funkcji pełnionych przez trzustkę?”. Ochotnik zapisuje wszystkie odpowiedzi na tablicy.
Uczniowie wspólnie z nauczycielem omawiają „Twoje cele” i określają kryteria sukcesu.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel wprowadza uczniów w temat lekcji. Następnie wyświetla grafikę interaktywną w sekcji „Przeczytaj”, przedstawiającą budowę trzustki, i wspólnie z uczniami analizuje ją.
Nauczyciel rozdaje grupom arkusze papieru A1 oraz flamastry. Omawia zasady tworzenia mapy myśli: uczniowie mają w graficzny sposób uporządkować oraz zapisać informacje dotyczące funkcji trzustki. Nauczyciel kontroluje pracę grup, w razie potrzeby wyjaśnia wątpliwości uczniów.
Po upływie wyznaczonego czasu osoby chętne prezentują mapy myśli wykonane przez swoją grupę.
Uczniowie przeprowadzają doświadczenie w wirtualnym laboratorium zawartym w e‑materiale: Wpływ pH oraz temperatury na aktywność enzymatyczną lipazy trzustkowej. Zapisują swoje obserwacje, formułują wnioski i weryfikują hipotezę. Wybrane osoby prezentują wyniki swojej pracy, nauczyciel koryguje ewentualne błędy.
Uczniowie rozwiązują ćwiczenie nr 6 (typu „prawda/fałsz”) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie przygotowują podobne zadanie dla osoby z pary: wymyślają trzy prawdziwe lub fałszywe zdania dotyczące tematu lekcji. Uczniowie wykonują ćwiczenie otrzymane od kolegi lub koleżanki.
Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenie nr 7 (w którym mają za zadanie, odnosząc się do przedstawionego tekstu, wyjaśnić, dlaczego zastosowanie nicieni do wykrywania nowotworów trzustki może się okazać wydajniejsze niż wykorzystanie psów). Następnie w 4‑osobowych grupach omawiają prawidłowe rozwiązanie. Po upływie wyznaczonego czasu wskazany przez nauczyciela przedstawiciel grupy prezentuje odpowiedź wraz z jej uzasadnieniem. Klasa ustosunkowuje się do niej. Nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel prosi wybranego ucznia, aby przyjrzał się zapisanym na początku lekcji informacjom na temat trzustki i je uzupełnił.
Nauczyciel ocenia pracę uczniów na lekcji.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia interaktywne od 1 do 5 oraz 8.
Materiały pomocnicze:
Neil A. Campbell i in., Biologia Campbella, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania wirtualnego laboratorium:
Wirtualne laboratorium może zostać wykorzystane także na lekcji Proenzymy i enzymy układu pokarmowego człowieka.