Autor: Zuzanna Szewczyk

Przedmiot: biologia

Temat: Trzustka – gruczoł trawienny i dokrewny

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Scharakteryzujesz funkcje trzustki.

• Poznasz budowę trzustki.

• Poznasz przykłady i sposób działania niektórych enzymów trzustkowych.

• Zbadasz wpływ pH oraz temperatury na aktywność enzymatyczną lipazy trzustkowej.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• rozmowa kierowana;

• dyskusja;

• ćwiczenia interaktywne;

• ćwiczenia laboratoryjne;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• arkusze papieru, flamastry.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel prosi wskazaną osobę o odczytanie tematu lekcji oraz wprowadzenia do e‑materiału Trzustka – gruczoł trawienny i dokrewny. Następnie zadaje uczniom pytanie: „Co wiecie na temat funkcji pełnionych przez trzustkę?”. Ochotnik zapisuje wszystkie odpowiedzi na tablicy.

2. Uczniowie wspólnie z nauczycielem omawiają „Twoje cele” i określają kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel wprowadza uczniów w temat lekcji. Następnie wyświetla grafikę interaktywną w sekcji „Przeczytaj”, przedstawiającą budowę trzustki, i wspólnie z uczniami analizuje ją.

2. Nauczyciel rozdaje grupom arkusze papieru A1 oraz flamastry. Omawia zasady tworzenia mapy myśli: uczniowie mają w graficzny sposób uporządkować oraz zapisać informacje dotyczące funkcji trzustki. Nauczyciel kontroluje pracę grup, w razie potrzeby wyjaśnia wątpliwości uczniów.

3. Po upływie wyznaczonego czasu osoby chętne prezentują mapy myśli wykonane przez swoją grupę.

4. Uczniowie przeprowadzają doświadczenie w wirtualnym laboratorium zawartym w e‑materiale: Wpływ pH oraz temperatury na aktywność enzymatyczną lipazy trzustkowej. Zapisują swoje obserwacje, formułują wnioski i weryfikują hipotezę. Wybrane osoby prezentują wyniki swojej pracy, nauczyciel koryguje ewentualne błędy.

5. Uczniowie rozwiązują ćwiczenie nr 6 (typu „prawda/fałsz”) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie przygotowują podobne zadanie dla osoby z pary: wymyślają trzy prawdziwe lub fałszywe zdania dotyczące tematu lekcji. Uczniowie wykonują ćwiczenie otrzymane od kolegi lub koleżanki.

6. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenie nr 7 (w którym mają za zadanie, odnosząc się do przedstawionego tekstu, wyjaśnić, dlaczego zastosowanie nicieni do wykrywania nowotworów trzustki może się okazać wydajniejsze niż wykorzystanie psów). Następnie w 4‑osobowych grupach omawiają prawidłowe rozwiązanie. Po upływie wyznaczonego czasu wskazany przez nauczyciela przedstawiciel grupy prezentuje odpowiedź wraz z jej uzasadnieniem. Klasa ustosunkowuje się do niej. Nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi wybranego ucznia, aby przyjrzał się zapisanym na początku lekcji informacjom na temat trzustki i je uzupełnił.

2. Nauczyciel ocenia pracę uczniów na lekcji.

Praca domowa:

Wykonaj ćwiczenia interaktywne od 1 do 5 oraz 8.

Materiały pomocnicze:

Neil A. Campbell i in., Biologia Campbella, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania wirtualnego laboratorium:

Wirtualne laboratorium może zostać wykorzystane także na lekcji Proenzymy i enzymy układu pokarmowego człowieka.