Dla nauczyciela
Autor: Agnieszka Pieszalska
Przedmiot: biologia
Temat: Przeobrażenie zupełne i niezupełne u owadów
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne:
Uczeń:
omawia przeobrażenie zupełne i niezupełne u owadów;
wykazuje różnice w przebiegu przeobrażenia zupełnego i niezupełnego;
wykazuje rolę larwy i poczwarki w cyklu życiowym owadów przechodzących rozwój złożony.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
pogadanka;
analiza tekstu źródłowego;
praca z filmem;
gra dydaktyczna;
ćwiczenia interaktywne.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
koperty z zagadnieniami do opracowania;
arkusze papieru i flamastry;
arkusz papieru do gry w bingo (zob. materiały pomocnicze).
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z wprowadzeniem do e‑materiału.
Nauczyciel, odnosząc się do wprowadzenia i dotychczasowej wiedzy uczniów, zadaje pytania:
Czy znacie inne przykłady larw będących szkodnikami drewnianych konstrukcji?
Jaka jest różnica między rozwojem prostym a złożonym?
Czym jest przeobrażenie? Jakie jego rodzaje wyróżniamy?
Nauczyciel podaje cele lekcji i formułuje jej temat.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel wyświetla film pt. „Przeobrażenie zupełne i niezupełne owadów”.
Nauczyciel dzieli klasę na trzy grupy. Każda grupa otrzymuje inne zagadnienie do opracowania za pomocą mapy myśli:
grupa I – przeobrażenie niezupełne;
grupa II – przeobrażenie zupełne;
grupa III – larwy i poczwarki w przeobrażeniu zupełnym.
Szczegółowe wskazówki dla uczniów zawiera plik do pobrania (zob. załącznik nr 1 – materiały pomocnicze). Uczniowie opracowują mapy myśli na podstawie informacji przedstawionych w filmie oraz treści zamieszczonych w sekcji „Przeczytaj”.
Wybrane osoby prezentują wyniki pracy swojej grupy. Klasa wspólnie uzupełnia ewentualne braki, koryguje błędy.
Uczniowie wykonują polecenie nr 4: na podstawie schematu przedstawiającego udział hormonów w przeobrażeniach owadów wyjaśniają, dlaczego ekdyzon nazywany jest hormonem metamorfozy lub też hormonem linienia, a hormon juwenilny nazywa się hormonem młodzieńczym.
Uczniowie, pracując w parach, wykonują ćwiczenia nr 7 i 8. Następnie ochotnicy przedstawiają i uzasadniają swoje odpowiedzi. Nauczyciel wyjaśnia wszelkie wątpliwości.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel rozdaje uczniom plansze do Bingo (zob. załącznik nr 3 – materiały pomocnicze) i przeprowadza grę zgodnie ze wskazówkami zamieszczonymi w pliku do pobrania (materiały pomocnicze).
Praca domowa:
Uczniowie wykonują ćwiczenia od 1 do 6 zawarte w e‑materiale.
Materiały pomocnicze:
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania filmu:
Film można także wykorzystać podczas lekcji poświęconych typom larw i poczwarkom.