Autor: Bożena Święch

Temat: Warsztaty interpretacyjne. Tęsknota w wierszu Rozłączenie Juliusza Słowackiego

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Kształtowane kompetencje kluczowe:
- kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
- kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
- kompetencje cyfrowe;
- kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
- kompetencje obywatelskie;
- kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele lekcji. Uczeń:

• rozpoznaje środki artystycznego wyrazu i ich funkcję w wierszu Rozłączenie;

• wskazuje elementy świata adresatki wiersza, motywy ze świata otaczającego autora i określa relacje między nim;

• podejmuje próbę identyfikacji adresatki wyznania lirycznego na podstawie e‑materiału i zalecanej lektury szkiców krytycznoliterackich;

• interpretuje tytuł utworu, wskazuje jego związek z tematem lekcji.

Strategie nauczania:
- konstruktywizm;
- konektywizm.

Metody i techniki nauczania:
- ćwiczeń przedmiotowych;
- z użyciem komputera;
- dyskusja;
- World Cafe.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

- komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
- zasoby multimedialne zawarte w emateriale;
- tablica interaktywna/tablica, pisaki w 4 kolorach;
- arkusze papieru do sesji plakatowej
- telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji
Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć.
   Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Tęsknota w wierszu Rozłączenie Juliusza Słowackiego”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i multimedium w sekcji „Schemat” oraz zaproponowanym materiałem dodatkowym szkicu krytycznego Marka Piechoty „Fascynujący problem adresatki Rozłączenia”, w: „Chcesz ty, jak widzę, być dawnym Polakiem” Studia i szkice o twórczości Słowackiego, Katowice, 2005, s. 99‑117. dostęp: http://www.sbc.org.pl/Content/67086/chcesz_ty_jak_widze.pdf

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel prosi, aby uczniowie zdefiniowali, czym jest tęsknota i podali znane im formy wyrażania tego uczucia. Uczniowie odczytują swoje definicje, wybierają z nich cechy wspólne i konfrontują z hasłem w dostępnym słowniku tradycyjnym lub online.

2. Nauczyciel proponuje uczniom odsłuchanie nagranej przez Margo Promińską piosenki Rozłączenie dostępnej w internecie i prosi, aby uczniowie zwrócili uwagę na różnice między treścią utworu Rozłączenie odczytanego przez ucznia z elementami aktorskiej interpretacji, a jego interpretacją w wykonaniu piosenkarki.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel objaśnia metodę World Cafe i ustala zasady pracy dla grup, które siedzą przy stolikach i rozpoczynają pracę z przydzielonym im plakatem (zespoły powinny mieć maksymalnie po 6 osób). Każda drużyna posługuje się pisakiem w innym kolorze, dzięki czemu dopiski będą widoczne, kiedy plakat zostanie opracowany przez grupy i powróci do zespołu, który otrzymał go na początku.

2. Uczniowie pracują w grupach, korzystają z wiadomości z sekcji „Przeczytaj”, z prezentacji multimedialnej, ćwiczeń zamieszczonych w e‑podręczniku oraz przeczytanego przed lekcją szkicu Marka Piechoty, dostępnego w internecie lub wydrukowanego.
   Redagując plakat, uczniowie uwzględniają cechy formy i treści wiersza, korzystają z dostępnych Kroków eksplikacji.
   Grupa I
   Rozłączenie Juliusza Słowackiego to list poetycki czy erotyk?
   Grupa II
   Kto jest adresatką Rozłączenia; Maria Wodzińska czy matka poety?
   Grupa III
   Adresatka Rozłączenia to figura retoryczna złożona z cech kobiet bliskich Juliuszowi Słowackiemu.
   Grupa IV
   Rozłączenie – utwór autotematyczny, adresat to poeta, który mówi do siebie.

3. Uczniowie umieszczają plakaty w widocznym miejscu klasy i analizują różnice między wstępnym zapisem i dopiskami pozostałych grup.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi uczniów o rozstrzygnięcie w formie ustnej wypowiedzi, dlaczego Rozłączenie, a nie Rozłączeni?

2. Wybrani uczniowie odpowiadają na pytanie czy poetyckie wyrażenie tęsknoty przypomina tradycyjne formy wyrażania tego uczucia wymieniane w fazie wstępnej lekcji.

Praca domowa:

1. Przygotuj prezentację multimedialną, w której podsumujesz zdobyte podczas lekcji wiadomości.
   lub

2. Napisz szkic krytyczny na temat wybrany z 4 propozycji analizowanych przez grupy w czasie lekcji.

Materiały pomocnicze:

• https://pedagogika‑specjalna.edu.pl/warsztat‑pracy/metoda‑world‑cafe/

• Mieczysław Inglot: Rozłączenie Juliusza Słowackiego w kontekście literackich obrazów nostalgii poety // Kwartalnik Opolski, 2000, nr 1, s. 27‑38.

• Marek Piechota, Fascynujący problem adresatki wiersza „Rozłączenie” [w:] http://www.sbc.org.pl/Content/67086/chcesz_ty_jak_widze.pdf

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Schemat”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.