Autor: Marcin Sawicki

Przedmiot: historia

Temat: Urzędy republiki rzymskiej.

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

zakres podstawowy

IV. Społeczeństwo, życie polityczne i kultura starożytnego Rzymu.

Uczeń:

1) charakteryzuje przemiany ustrojowe i społeczne (w tym problem niewolnictwa) w państwie rzymskim doby republiki oraz cesarstwa, z uwzględnieniem roli Juliusza Cezara i Oktawiana Augusta.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

• kompetencje obywatelskie,

• kompetencje w zakresie przedsiębiorczości.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• pozna kolejne etapy rzymskiej ścieżki urzędniczego awansu – cursus honorum;

• opisze kompetencje przypisane poszczególnym urzędom republiki rzymskiej;

• wyjaśnia, dlaczego ścieżka kariery urzędniczej w republice rzymskiej zarezerwowana była dla najbogatszych rodów.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm,

• lekcja odwrócona.

Metody i techniki nauczania:

• pogadanka;

• praca ze źródłem;

• zabawa dydaktyczna.

Formy zajęć:

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputer, rzutnik, głośniki;

• tablica, pisak.

Przebieg zajęć:

Przed lekcją nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z materiałem tekstowym wprowadzającym do lekcji.

Faza wstępna

1. Nauczyciel przedstawia uczniom temat i cel lekcji.

2. Następnie prosi uczniów o przypomnienie okoliczności upadku monarchii rzymskiej. Uczniowie powinni wskazać na związek pomiędzy okolicznościami wypędzenia królów a zmianami ustrojowymi – stworzeniem rozwiązań uniemożliwiających, według Rzymian, powrót do jednowładztwa.

Faza realizacyjna

1. Praca ze schematem – gra dydaktyczna. Nauczyciel dzieli uczniów na 4, 5 grup. Przedstawiciel wskazany przez każdą z grup losuje jeden z urzędów republikańskich starożytnego Rzymu. Następnie zadaniem grupy jest przedstawienie – bez użycia słów – wylosowanej postaci w postaci scenki. Zadaniem pozostałych grup jest, po odegranej scence, odgadnąć, o który urząd chodziło, koniecznie należy uzasadnić swoją odpowiedź. W razie trudności przedstawiciele grup mogą zadawać pytania pomocnicze. Pytania zadaje w imieniu całej grupy wytypowany wcześniej przedstawiciel po konsultacji z resztą uczniów. Można zadać tylko jedno pytanie naraz lub próbować udzielić odpowiedz, koniecznie wraz z uzasadnieniem. Przedstawiciel grupy odgrywającej scenkę ma prawo odpowiadać jedynie przeczeniem lub potwierdzeniem. Urzędy do wylosowania: kwestor, edyl, cenzor, dyktator, konsul, senator, trybun ludowy.

2. Nauczyciel ustala czas na przygotowanie oraz prezentację każdej grupy. Uczniowie przedstawiają scenki na forum klasy.

3. Po zakończeniu prezentacji nauczyciel zapowiada uczniom: Teraz stworzycie katalog zalet oraz wad rzymskiego cursus honorum. Prosi chętną lub wskazaną osobę, aby zapisywała propozycje na tablicy. Prowadzący w razie potrzeby uzupełnia informacje i udziela uczniom informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel zadaje pytanie podsumowujące: Czy rozwiązania ustrojowe przyjęte w starożytnym Rzymie faktycznie zapobiegały powrotowi do jednowładztwa? Prosi wybraną osobę o podsumowanie wiadomości.

2. Na zakończenie nauczyciel dokonuje oceny pracy wylosowanej grupy. Prosi o samoocenę uczniów dotyczącą współpracy w zespole oraz wykonanego zadania. Dokonuje oceny pracy wybranych uczniów.

Praca domowa

1. Uczniowie wykonują wskazane przez nauczyciela ćwiczenia.

2. Wybierz dwie postaci z historii rzymskiej republiki i opisz ich drogę w ramach cursus honorum.

Materiały pomocnicze:

M. Jaczynowska, Historia starożytnego Rzymu, Warszawa 1984.

M. Jaczynowska, D. Musiał, M. Stępień, Historia starożytna, Warszawa 2001.

T.R. Martin, Starożytny Rzym. Od Romulusa do Justyniana, Poznań 2014.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Schemat może służyć jako podstawa przygotowanej przez ucznia prezentacji opisującej jeden z urzędów republiki rzymskiej.