Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Bilans walk i ocena września 1939 roku

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wymienia najważniejsze wydarzenia i bitwy podczas polskiej wojny obronnej we wrześniu 1939 roku;

• omawia przyczyny klęski polskiej armii w kampanii wrześniowej;

• porównuje i ocenia straty obrońców i agresorów w kampanii wrześniowej 1939 roku;

• wyjażnia znaczenie takich terminów jak np. blitzkrieg, totalitaryzm, pakt Ribbentrop‑Mołotow.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Bilans walk i ocena września 1939 roku”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

2. Chętni/wybrani uczniowie przygotowują prezentację na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj”. Będzie ona podsumowaniem przebiegu kampanii wrześniowej. Uczniowie mogą też wykorzystać informacje zawarte w e‑materiale poświęconym wybuchowi II wojny św. i przebiegowi walk podczas września 1939 roku.

Faza wstępna:

1. Prowadzący lekcję wyświetla na tablicy temat lekcji. Omawia cel zajęć i informuje uczniów o ich planowanym przebiegu.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel, przy użyciu dostępnego w panelu użytkownika raportu, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, którzy uczestnicy zajęć zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem. Uczniowie próbują intuicyjnie zadać pytania, na które odpowiedzą w trakcie lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel przypomina o prezentacjach przygotowanych przez uczniów przed lekcją. Poleca wybranej osobie (lub ochotnikowi) zaprezentowanie swojej pracy przed resztą klasy. Po prezentacji uczniowie krótko dyskutują o prezentacji, dodają informacje, które ich zdaniem warto uwzględnić. Prowadzący może korygować odpowiedzi i uzupełniać informacje.

2. Praca z multimedium („Audiobook”). Wybrana osoba czyta polecenie nr 2: „Wyjaśnij, dlaczego Niemcy ponieśli tak niewielkie straty w ludziach” z sekcji „Audiobook”. Po zapoznaniu się z materiałem uczniowie dzielą się na małe grupy (do czterech osób) i opracowują odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do nich. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia je. W podobny sposób uczniowie wykonują polecenie nr 3.

3. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Zapowiada uczniom, że w kolejnym kroku będą rozwiązywać ćwiczenia od 1 do 5 – od najprostszych do trudniejszych – i będą to robić wspólnie. Wybrana osoba czyta po kolei polecenia. Po każdym przeczytanym poleceniu nauczyciel daje uczniom określony czas na przygotowanie się, a następnie ochotnik udziela odpowiedzi. Reszta uczniów ustosunkowuje się do niej, nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje.

4. Dyskusja. Nauczyciel zadaje uczniom pytania: Jak ocenilibyście przebieg kampanii wrześniowej z polskiego punktu widzenia? Który z czynników waszym zdaniem zaważył na przegranej Polski? Jak myślicie, czy Polska mogła uniknąć militarnej klęski? Uczniowie krótko dyskutują, przedstawiając swoje argumenty.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli?

2. Prowadzący omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów. Ocenia przedstawioną na początku zajęć prezentację uczniowską.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia nr 7, 8 i 9 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

J. Böhler, Najazd 1939. Niemcy przeciw Polsce, Kraków 2011.

W. Roszkowski, Najnowsza historia Polski 1914–1945, Warszawa 2003.

N. Davies, Europa. Rozprawa historyka z historią, Kraków 2001.

A.Godzwon, Okiem przeciwnika. Straty osobowe niemieckiej 10. Armii w walkach z polską 7. Dywizją Piechoty [w:] Technika Wojskowa Historia. 5/2017 (47), s. 72, 86, wrzesień - październik 2017.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą zapoznać się przed lekcją z audiobookiem, aby przygotować się do późniejszej pracy.