Dla nauczyciela
Autor: Stanisław Mrozowicz
Przedmiot: Historia
Temat: „Jeden naród, jedna Rzesza, jeden wódz”. Naziści u władzy
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
opisuje, w jaki sposób Adolf Hitler doszedł do władzy w Niemczech;
wyjaśnia metody, jakie stosowali naziści w celu rozprawienia się z przeciwnikami politycznymi, także wewnątrz NSDAP;
omawia ideologię głoszoną przez Hitlera i zasady, jakie obowiązywały w niemieckim społeczeństwie.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;
analiza materiału źródłowego (porównawcza);
dyskusja;
mapa myśli.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj”. Nauczyciel dzieli uczniów na trzy lub sześć grup (w zależności od liczebności klasy) i poleca im przygotowanie prezentacji na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj”:
grupa 1 i 4 – Dojście Hitlera do władzy, wprowadzenie systemu dyktatorskiego,
grupa 2 i 5 – Rozprawa Hitlera z przeciwnikami wewnątrz partii, noc długich noży,
grupa 3 i 6 – Nazistowska ideologia (eliminacja niepożądanych elementów w społeczeństwie, rola niemieckich mężczyzn i kobiet).
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla na tablicy uczniom temat lekcji, nawiązując do zagadnień opisanych w sekcji „Wprowadzenie”. Omawia cele lekcji.
Nauczyciel poleca uczniom przygotować w parach pytania z nim związane. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z tematem lekcji?
Faza realizacyjna:
Prezentacje uczniów. Część właściwa lekcji zaczyna się od prezentacji efektów pracy w domu wybranych uczniów – każdą część przedstawia jedna osoba z danej grupy. Pozostali uczniowie zadają pytania prezentującym oraz uzupełniają informacje.
Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia 1 i 2 z sekcji „Sprawdź się”, a następnie porównują odpowiedzi z koleżanką lub kolegą.
W kolejnym kroku uczniowie w parach wykonują ćwiczenia od 3 do 5 związane z ideologią nazistowską. Nauczyciel śledzi na platformie postępy uczestników zajęć, sprawdza poprawność wykonanych zadań, omawiając je wraz z uczniami.
Nauczyciel zaznacza, że grupą społeczną, do której naziści byli szczególnie wrogo nastawieni, byli Żydzi. Poleca uczniom, aby zapoznali się w parach z multimedium („Prezentacja multimedialna”), a następnie opracowali odpowiedź do polecenia 3: „Wyjaśnij, dlaczego Żydzi tak często w przeszłości poddawani byli represjom”. Uczniowie analizują multimedium i prezentują swoje propozycje odpowiedzi.
Nauczyciel czyta polecenie 2: „Wymień czynniki, które twoim zdaniem mogą prowadzić do nasilenia się postaw antysemickich. W jaki sposób dzisiaj można się im przeciwstawiać?”. Prosi, aby uczniowie podzielili się na cztero- lub pięcioosobowe grupy i w takich zespołach przygotowali odpowiedzi. Następnie przedstawiciele grup prezentują propozycje odpowiedzi, jedna osoba może zapisywać je na tablicy. Nauczyciel na zakończenie dyskusji może zorganizować głosowanie – uczniowie wybiorą propozycję, która ich zdaniem daje największe szanse na przeciwdziałanie wzrostowi postaw antysemickich.
Faza podsumowująca:
Uczniowie podsumowują swoją wiedzę z wykorzystaniem mapy myśli. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy do czterech osób. Każda grupa na środku kartki A4 wpisuje główne hasło „Naziści u władzy” i rysuje gałęzie mapy. Powinny rozchodzić się promieniście i rozdzielać na kolejne gałęzie. Słowa, które zostaną umieszczone nad gałęziami, powinny być słowami kluczami, które wyrażają istotę myśli lub zagadnienia. Po wykonaniu pracy, w zależności od liczebności klasy i czasu, nauczyciel prosi o omówienie mapy myśli przedstawicieli wybranych lub wszystkich grup.
Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów. Może ocenić pracę wylosowanej grupy.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia interaktywne nr 7 i 8. Przygotuj uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.
Materiały pomocnicze:
A. Bullock, Hitler. Studium tyranii, tłum. T. Evert, Czytelnik, Warszawa 1975.
J. Tyszkiewicz, E. Czapiewski, Historia powszechna. Wiek XX, PWN, Warszawa 2010.
E.C. Król, Propaganda i indoktrynacja narodowego socjalizmu w Niemczech w latach 1919‑1945. Studium organizacji, treści, metod i technik masowego oddziaływania, Warszawa 1999.
Wskazówki metodyczne:
Prezentacja multimedialna może zostać wykorzystana w lekcji poświęconej ideologicznym podstawom eksterminacji Żydów i Holokaustowi jako materiał przypominający uczniom zagadnienie sytuacji Żydów w nazistowskich Niemczech.