Autor: Stanisław Mrozowicz

Temat: „Jeden naród, jedna Rzesza, jeden wódz”. Naziści u władzy

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• opisuje, w jaki sposób Adolf Hitler doszedł do władzy w Niemczech;

• wyjaśnia metody, jakie stosowali naziści w celu rozprawienia się z przeciwnikami politycznymi, także wewnątrz NSDAP;

• omawia ideologię głoszoną przez Hitlera i zasady, jakie obowiązywały w niemieckim społeczeństwie.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Uczniowie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj”. Nauczyciel dzieli uczniów na trzy lub sześć grup (w zależności od liczebności klasy) i poleca im przygotowanie prezentacji na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj”:

• grupa 1 i 4 – Dojście Hitlera do władzy, wprowadzenie systemu dyktatorskiego,

• grupa 2 i 5 – Rozprawa Hitlera z przeciwnikami wewnątrz partii, noc długich noży,

• grupa 3 i 6 – Nazistowska ideologia (eliminacja niepożądanych elementów w społeczeństwie, rola niemieckich mężczyzn i kobiet).

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy uczniom temat lekcji, nawiązując do zagadnień opisanych w sekcji „Wprowadzenie”. Omawia cele lekcji.

2. Nauczyciel poleca uczniom przygotować w parach pytania z nim związane. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z tematem lekcji?

Faza realizacyjna:

1. Prezentacje uczniów. Część właściwa lekcji zaczyna się od prezentacji efektów pracy w domu wybranych uczniów – każdą część przedstawia jedna osoba z danej grupy. Pozostali uczniowie zadają pytania prezentującym oraz uzupełniają informacje.

2. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia 1 i 2 z sekcji „Sprawdź się”, a następnie porównują odpowiedzi z koleżanką lub kolegą.

3. W kolejnym kroku uczniowie w parach wykonują ćwiczenia od 3 do 5 związane z ideologią nazistowską. Nauczyciel śledzi na platformie postępy uczestników zajęć, sprawdza poprawność wykonanych zadań, omawiając je wraz z uczniami.

4. Nauczyciel zaznacza, że grupą społeczną, do której naziści byli szczególnie wrogo nastawieni, byli Żydzi. Poleca uczniom, aby zapoznali się w parach z multimedium („Prezentacja multimedialna”), a następnie opracowali odpowiedź do polecenia 3: „Wyjaśnij, dlaczego Żydzi tak często w przeszłości poddawani byli represjom”. Uczniowie analizują multimedium i prezentują swoje propozycje odpowiedzi.

5. Nauczyciel czyta polecenie 2: „Wymień czynniki, które twoim zdaniem mogą prowadzić do nasilenia się postaw antysemickich. W jaki sposób dzisiaj można się im przeciwstawiać?”. Prosi, aby uczniowie podzielili się na cztero- lub pięcioosobowe grupy i w takich zespołach przygotowali odpowiedzi. Następnie przedstawiciele grup prezentują propozycje odpowiedzi, jedna osoba może zapisywać je na tablicy. Nauczyciel na zakończenie dyskusji może zorganizować głosowanie – uczniowie wybiorą propozycję, która ich zdaniem daje największe szanse na przeciwdziałanie wzrostowi postaw antysemickich.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie podsumowują swoją wiedzę z wykorzystaniem mapy myśli. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy do czterech osób. Każda grupa na środku kartki A4 wpisuje główne hasło „Naziści u władzy” i rysuje gałęzie mapy. Powinny rozchodzić się promieniście i rozdzielać na kolejne gałęzie. Słowa, które zostaną umieszczone nad gałęziami, powinny być słowami kluczami, które wyrażają istotę myśli lub zagadnienia. Po wykonaniu pracy, w zależności od liczebności klasy i czasu, nauczyciel prosi o omówienie mapy myśli przedstawicieli wybranych lub wszystkich grup.

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów. Może ocenić pracę wylosowanej grupy.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia interaktywne nr 7 i 8. Przygotuj uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.

Materiały pomocnicze:

A. Bullock, Hitler. Studium tyranii, tłum. T. Evert, Czytelnik, Warszawa 1975.

J. Tyszkiewicz, E. Czapiewski, Historia powszechna. Wiek XX, PWN, Warszawa 2010.

E.C. Król, Propaganda i indoktrynacja narodowego socjalizmu w Niemczech w latach 1919‑1945. Studium organizacji, treści, metod i technik masowego oddziaływania, Warszawa 1999.

Wskazówki metodyczne:

Prezentacja multimedialna może zostać wykorzystana w lekcji poświęconej ideologicznym podstawom eksterminacji Żydów i Holokaustowi jako materiał przypominający uczniom zagadnienie sytuacji Żydów w nazistowskich Niemczech.