Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Formy przekazu informacji geograficznej.

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa I

Podstawa programowa:

I. Źródła informacji geograficznej, technologie geoinformacyjne oraz metody prezentacji danych przestrzennych: obserwacje, pomiary, mapy, fotografie, zdjęcia satelitarne, dane liczbowe oraz graficzna i kartograficzna ich prezentacja. Uczeń:

1) przedstawia możliwości wykorzystywania różnych źródeł informacji geograficznej i ocenia ich przydatność;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• opisze różnorodne formy prezentacji informacji geograficznej,

• oceni zastosowanie różnych form przekazu informacji geograficznej,

• przedstawi możliwości wykorzystania różnych form informacji.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody nauczania: burza mózgów, dyskusja, JIGSAW

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, podręcznik, kolorowe karteczki samoprzylepne, kartki papieru na notatki

Materiały pomocnicze:

• Zrozumieć Ziemię – konspekt lekcyjno – ćwiczeniowy z wprowadzeniem do wycieczek, PIG – PIB Warszawa 2013 (www.zrozumiec_ziemie)

• http://geoportal.pgi.gov.pl/zrozumiec_ziemie/wycieczki/swietokrzyskie_

Przebieg lekcji

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć poprzez burzę mózgów. Rozdaje uczniom kolorowe karteczki samoprzylepne i prosi o wypisanie źródeł informacji geograficznej (na jednej karteczce podają jedno źródło).

• Uczniowie przyklejają swoje karteczki do tablicy.

• Nauczyciel przedstawia temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel z uczniami segreguje informacje zapisane na karteczkach – wprowadza pojęcie źródeł bezpośrednich i pośrednich.

• Nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy.

• Zadaniem grup jest znalezienie konkretnego przykładu źródła informacji, które grupa otrzymała (może być w drodze losowania) .

• Źródła informacji dla grup według e‑materiału: 1 – szkice terenowe, panoramy; 2 – profile topograficzne, przekroje geologiczne; 3 - Wykresy i diagramy, 4 – blokdiagramy, schematyczne rysunki; 5 – animacje, filmy.

• Grupy dyskutują nad wyborem konkretnego przykładu należącego do danej grupy źródeł informacji np. profil topograficzny terenu, na którym znajduje się szkoła lub blokdiagram przedstawiający formy polodowcowe w krajobrazie młodoglacjalnym.

• Uczniowie zapoznają się w grafice interaktywnej z rodzajami prezentacji przekrojów geologicznych.

• W przypadku źródła w postaci filmu należy ograniczyć długość wybranego filmu np. do ok. 1 minuty.

• Każda grupa po wyborze przykładów (każda grupa ma dwa przykłady – po jednym do każdego źródła) przystępuje do ich opisu – na początek: jakie informacje można z nich odczytać

• Następnie uczniowie oceniają zastosowanie danego źródła i wypisują przykłady możliwości innego wykorzystania tego rodzaju źródła (w grupach przygotowują krótką notatkę zawierającą ocenę i możliwości wykorzystania).

• Nauczyciel kontroluje pracę uczniów, w razie potrzeby pomaga im.

• Po upływie określonego czasu uczniowie pierwszej grupy przesiadają się tak, aby minimum dwoje uczniów dołączyło do każdej z pozostałych grup jako eksperci w „swoim źródle informacji”.

• Uczniowie przedstawiają kolegom z innych grup opracowane zagadnienie: wybrane źródło, krótki opis, a zwłaszcza ocenę i możliwości wykorzystania danego źródła informacji (wykorzystują swoją notatkę).

• Po 3‑4 minutach nauczyciel prosi uczniów pierwszej grupy o powrót na swoje miejsca i podsumowuje przedstawione informacje.

• W ten sam sposób nauczyciel postępuje z kolejnymi grupami – za każdym razem stara się krótko podsumować, usystematyzować przekazaną wiedzę (w podsumowaniu może wykorzystać e‑materiał); pilnuje, aby każdy uczeń skorzystał z wiedzy innego ucznia.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel zadaje kilka pytań kontrolnych – sprawdza stopień opanowania omawianych zagadnień.

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami – ocenia pracę uczniów, ich zaangażowanie.

• Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami – co było łatwe, trudne, co ich zainteresowało, gdzie mogą wykorzystać zdobyte umiejętności.

• Uczniowie przystępują do indywidualnego rozwiązywania ćwiczeń na końcu e‑zasobu. Zadania, których licealiści nie zdążą rozwiązać w klasie, można zadać jako pracę domową.

Praca domowa

• Korzystając z e‑materiału, zapoznaj się z przedstawionymi formami prezentacji informacji geograficznej. Porównaj te formy, wskaż różnice między nimi i podaj przykłady informacji, które przedstawiają. (dla wszystkich uczniów).

• Na podstawie przekroju przez Łysogóry w Górach Świętokrzyskich, sformułuj kilka prawidłowości między budową geologiczną, ukształtowaniem terenu oraz roślinnością. (dla uczniów chętnych, zainteresowanych tematem).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

• Grafiki interaktywne można wykorzystać np. na lekcji dotyczącej jakościowych metod badań geograficznych i ich wykorzystania (zakres rozszerzony I. 1) lub do opracowania badań terenowych we własnym regionie – schematy, przekroje (zakres rozszerzony XVI. 1). Można również wykorzystać podczas lekcji dotyczącej cech środowiska przyrodniczego Gór Świętokrzyskich (zakres rozszerzony XIII. 3).