Imię i nazwisko autora:

Monika Sitek

Przedmiot:

fizyka

Temat zajęć:

Czym są supernowe?

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Wykorzystanie pojęć i wielkości fizycznych do opisu zjawisk oraz wskazywanie ich przykładów w otaczającej rzeczywistości.
IV. Posługiwanie się informacjami pochodzącymi z analizy materiałów źródłowych, w tym tekstów popularnonaukowych.

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
6) tworzy teksty, tabele, diagramy lub wykresy, rysunki schematyczne lub blokowe dla zilustrowania zjawisk bądź problemu; właściwie skaluje, oznacza i dobiera zakresy osi;
7) wyodrębnia z tekstów, tabel, diagramów lub wykresów, rysunków schematycznych lub blokowych informacje kluczowe dla opisywanego zjawiska bądź problemu; przedstawia te informacje w różnych postaciach.
XI. Fizyka jądrowa. Uczeń:
12) opisuje elementy ewolucji gwiazd; omawia supernowe i czarne dziury.

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
6) tworzy teksty, tabele, diagramy lub wykresy, rysunki schematyczne lub blokowe dla zilustrowania zjawisk bądź problemu; właściwie skaluje, oznacza i dobiera zakresy osi;
7) wyodrębnia z tekstów, tabel, diagramów lub wykresów, rysunków schematycznych lub blokowych informacje kluczowe dla opisywanego zjawiska bądź problemu; przedstawia te informacje w różnych postaciach.
XII. Elementy fizyki relatywistycznej i fizyka jądrowa. Uczeń:
18) opisuje elementy ewolucji gwiazd; omawia supernowe i czarne dziury.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. definiuje czym jest supernowa;

2. wymienia typy supernowych i ich główne cechy charakterystyczne;

3. opisuje w jaki sposób dochodzi do powstania rozbłysków nazywanych supernowymi;

4. wyjaśnia znaczenie badania supernowych w odległych galaktykach.

Strategie nauczania:

flipped classroom

Metody nauczania:

wykład informacyjny, burza mózgów

Formy zajęć:

praca w grupach, praca indywidualna

Środki dydaktyczne:

rzutnik, komputer i ekran, urządzenia multimedialne dla grup uczniów

Materiały pomocnicze:

e‑materiały o ewolucji gwiazd

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Materiał o supernowych powinien być wprowadzony razem z materiałem o ewolucji gwiazd, ponieważ supernowe są ściśle związane z końcowymi stadiami życia gwiazd.
Uczniowie sami w domu zapoznają się z e‑materiałem.
Nauczyciel lekcję zaczyna od słownictwa. Pyta uczniów czym są i z jakich gwiazd powstają obiekty zwarte czyli białe karły, gwiazdy neutronowe i czarne dziury. Podczas dyskusji uczniowie ustalają czym są wybuchy termojądrowe, na podstawie wiedzy potocznej, zasłyszanych informacji.

Faza realizacyjna:

Nauczyciel prezentuje uczniom na ekranie symulację rozchodzenia się materii w trakcie wybuchu supernowej (dostępne w Internecie). Uczniowie krok po kroku analizują rozkład wybuchu, określają czy jest on jednorodny, czy materia się miesza czy rozchodzi się warstwami tak jak przylegała do gwiazdy.
Nauczyciel dzieli uczniów na grupy maksymalnie po 4 osoby. Nauczyciel przygotowuje zestaw różnego rodzaju supernowych. Każda grupa losuje 3 nazwy supernowych. Wspólnie muszą znaleźć w dostępnych źródłach jak najwięcej informacji o swoich supernowych, określić w jaki sposób powstały.

Faza podsumowująca:

Uczniowie prezentują swoje informacje o supernowych reszcie klasy.

Praca domowa:

Zadania sprawdzające z tego e‑materiału.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Uczniowie mogą zapoznać się z multimedium na lekcji.