Oszacuj, jaką część swego życia spędza człowiek na braniu ślubu. Porównaj wynik z częścią „życia” gwiazdy spędzaną na „supernowym wybuchaniu”. Opisz przyjęte założenia i wynik porównania. W razie potrzeby poszukaj niezbędnych w odpowiednich źródłach.
Czy Twoje koleżanki i koledzy, rozwiązujący to samo zadanie, uzyskają taki sam jego wynik, jak Ty?
Czy uzyskane wyniki, mimo ich różnic, uzasadniają traktowanie ślubu i supernowej jako wydarzenie czy proces, a nie jako etap?

Galaktyka NGC 1365 znajduje się w odległości około 60 milionów lat świetlnych od Ziemi. Ma ona promień ok. 100 tysięcy lat świetlnych.

Dowiadujesz się, że w galaktyce NGC1365 zaobserwowano w ostatnich dekadach kilka supernowych, w tym oznaczone jako SN2001du oraz SN2012fr.

Uzasadnij prawidłowe rozstrzygnięcia z poprzedniego ćwiczenia.

Oglądasz w telewizji program popularnonaukowy o ewolucji gwiazd. Słyszysz następujący fragment tekstu:
„Wybuch supernowej oznacza, że na niebie pojawiła się gwiazda‑zombie”.

1. Wskaż typ supernowej, który najlepiej pasuje do tego (mało naukowego, ale na pewno popularnego) określenia.

2. Uzasadnij pokrótce swoje pierwsze wskazanie, niezależnie od tego, czy było poprawne czy nie.

Przeczytaj poniższy tekst z magazynu „Urania‑postępy astronomii” (z dnia 12.09.2020), opracowany przez Agnieszkę Nowak. Odpowiedz na pytanie: Czy astronomowie bardzo dokładnie znają sposoby powstawania wybuchów supernowych typu Ia, czy jest to nadal temat wielu badań i hipotez?

Ta eksplodująca gwiazda, znana jako „supernowa LSQ14fmg”, była odległym obiektem odkrytym przez 37‑osobowy, międzynarodowy zespół naukowców. Ich badania, opublikowane w „The Astrophysical Journal”, pomogły odkryć pochodzenie grupy supernowych, do których należy ta gwiazda.

Charakterystyka tej supernowej, która jaśnieje bardzo wolno, a także jest jedną z najjaśniejszych eksplozji w swojej klasie – nie przypomina żadnej innej.

Ta wybuchająca gwiazda to tak zwana supernowa typu Ia, należąca do grupy „super‑Chandrasekhar” supernowych.

Supernowe Ia są eksplodującym finałem niektórych małomasywnych gwiazd. Są tak potężne, że kształtują ewolucję galaktyk i możemy je obserwować z Ziemi, nawet gdy znajdują się w połowie do granic obserwowalnego Wszechświata.

Supernowe typu Ia były kluczowymi narzędziami do odkrycia przyspieszonej ekspansji Wszechświata sugerującej istnienie tak zwanej ciemnej energii. Zakłada się, że do eksplozji dochodzi przy przekroczeniu masy Chandrasekhara przez akreującego białego karła w układzie podwójnym. Mimo to astronomowie wciąż nie są pewni w jakich układach dochodzi do tych wybuchów, poza tym, że są to eksplozje termojądrowe białych karłów. W szczególności może to dotyczyć zderzeń białych karłów.

Jednak zespół badawczy wiedział, że blask supernowej typu Ia rośnie i opada w skali tygodni, podtrzymywane energią radioaktywnego rozpadu niklu powstałym podczas eksplozji. Supernowa tego typu jaśnieje, gdy nikiel staje się bardziej widoczny, a następnie słabnie, gdy supernowa ostygnie, a nikiel rozpadnie się na kobalt i żelazo.

Po zebraniu danych z teleskopów w Chile i Hiszpanii zespół badawczy zauważył, że supernowa uderzyła w otaczającą ją materię, co spowodowało uwolnienie większej ilości światła wraz ze światłem rozpadającego się niklu. Zobaczyli również dowody na produkcję tlenku węgla. Obserwacje te doprowadziły ich do pewnej konkluzji – supernowa eksplodowała wewnątrz czegoś, co wcześniej było gwiazdą na asymptotycznej gałęzi olbrzymów diagramu H‑R (gwiazda typu AGB) w drodze do przekształcenia się w protomgławicę planetarną.

Naukowcy wysunęli teorię, że eksplozja była wywołana przez połączenie się jądra gwiazdy AGB i innego białego karła krążącego w jego zasięgu. Gwiazda centralna traciła znaczną ilość materii w postaci wiatru gwiazdowego. Proces utraty materii nagle się zatrzymał i powstał pierścień otaczający gwiazdę. Wkrótce po wybuchu supernowej, ekspandująca otoczka uderzyła w pierścień materii, który często możemy oglądać na zdjęciach w postaci mgławicy planetarnej. Energia wytworzona podczas zderzenia została zaobserwowana jako dodatkowe powolne pojaśnienie.

„Jest to pierwszy silny dowód obserwacyjny na to, że supernowa typu Ia może eksplodować w układzie protomgławicy planetarnej, co jest ważnym krokiem w zrozumieniu pochodzenia supernowych typu Ia. Te supernowe mogą być szczególnie kłopotliwe, ponieważ mogą mieszać się z próbką normalnych supernowych wykorzystywanych do badania ekspansji Wszechświata. Te badania pozwalają nam lepiej zrozumieć pochodzenie supernowych typu Ia i pomogą udoskonalić przyszłe badania nad ciemną energią” – powiedział Eric Hsiao, asystent profesora fizyki na Uniwersytecie Stanowym Florydy, który przewodził zespołowi badaczy.

Prawdopodobnie w niedługim czasie (oczywiście w skali astronomicznej) w naszym sąsiedztwie wybuchnie supernowa w wyniku zapadnięcia się gwiazdy nazywanej Betelgeza. Sprawdź informacje o tej gwieździe w dostępnych źródłach.
Czy możemy określić jakiego rodzaju supernową będzie?
Jakiego rodzaju obiekt pozostanie po jej wybuchu?