Dla nauczyciela
Autor: Piotr Mazur
Przedmiot: filozofia
Temat: Abraham i rozstrzygnięcie egzystencjalne
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, uczniowie liceum, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje obywatelskie,
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele lekcji (językiem ucznia):
Streścisz opowieść o Abrahamie.
Omówisz trzy stadia rozwoju ludzkiej osobowości, które opisuje Kierkegaard.
Przedstawisz filozoficzną interpretację mitu w ujęciu Kierkegaarda.
Zinterpretujesz sens opowieści w kontekście etycznym.
Cele operacyjne. Uczeń:
rozpoznaje związki między filozofią a innymi działami kultury europejskiej, zwłaszcza między filozofią a sztuką (w tym literaturą piękną), religią i nauką;
rozumie ważniejsze pojęcia, zagadnienia i stanowiska głównych dyscyplin filozoficznych;
umie stawiać pytania światopoglądowe (w tym moralne) i poszukiwać odpowiedzi na nie z wykorzystaniem wiedzy filozoficznej;
umie pisać tekst (esej) filozoficzny, w którym – korzystając ze zdobytej wiedzy z zakresu logiki i historii filozofii – identyfikuje się i rozpatruje określone poglądy filozoficzne.
Strategie nauczania:
konstruktywizm.
Metody i techniki nauczania:
analiza i interpretacja tekstów;
metoda ćwiczeń przedmiotowych;
dyskusja.
Formy zajęć:
praca indywidualna;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w lekcji;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg zajęć:
Przed lekcją
Tydzień przed lekcją nauczyciel prosi uczniów, by przypomnieli sobie lub zapoznali się z biblijną historią Abrahama i Izaaka.
Faza wstępna
Nauczyciel przedstawia temat i cele lekcji. Wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.
Rozmowa kierowana. Nauczyciel zadaje uczniom pytania: Niedoszły morderca czy święty? Jak oceniacie postawę Abrahama? Podczas rozmowy nauczyciel nakierowuje uczniów na pytania i wnioski wiodące ku perspektywie egzystencjalnej.
Faza realizacyjna
Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”, a następnie omawiają przeczytany tekst, zwracając uwagę na interpretację biblijnej historii dokonaną przez Kirkegaarda. Nauczyciel zadaje uczniom pytania, sprawdzając stopień zrozumienia tekstu, np.
czego dotyczy pokusa Abrahama?
na czym polega paradoks sytuacji?
czego wyrzeka się Abraham?
co zyskuje?
Praca z multimedium. Uczniowie wykorzystują refleksje własne oraz wnioski, które pojawiły się podczas omawiania tekstu, do uzupełnienia mapy myśli. Sformułowanie ogólnego wniosku podsumowującego ten etap lekcji.
Realizacja zadań interaktywnych nr 1, 2, 4 i 6.
Wysłuchanie utworu Leonarda Cohena Story of Isaac (można także wykorzystać intepretację Suzanne Vegi). Uczniowie, mając dostęp do tekstu piosenki (np. w tłumaczeniu Macieja Zembatego lub w oryginale), wypowiadają się na temat perspektywy przyjętej przez autora słów, analizują przesłanie utworu i znajdujące się w nim nakazy moralne, definiując kategorie, do których odnosi się utwór.
Faza podsumowująca
Powrót do pytań z fazy wprowadzającej. Nauczyciel pyta, co się zmieniło w opiniach uczniów, o jakie nowe kierunki poszerzyła się ich interpretacja historii Abrahama. Podsumowanie obszarów, które pomagają w odczytaniu biblijnej opowieści.
Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Praca domowa
Zadania interaktywne nr 5 i 7 lub:
Praca pisemna. Kierkegaard pisze, że Abraham „pozostaje mordercą”. Jak oceniasz czyn biblijnego bohatera? Morderca czy święty? Napisz esej filozoficzny, w którym uzasadnisz swoją odpowiedź.
Materiały pomocnicze:
Studia o filozofii Sørena Kirkegaarda: koncepcje, polemiki, inspiracje, red. M. Gołębiewska, Warszawa 2015.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Nauczyciel może wykorzystać mapę myśli do podsumowania lekcji.