Scenariusz zajęć

Autor: Justyna Mikołajczyk

Przedmiot: chemia

Temat: Badanie obecności wiązań peptydowych w białkach (reakcja biuretowa)

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

XIX. Białka. Uczeń:

4) projektuje i przeprowadza doświadczenie pozwalające na identyfikację białek (reakcja biuretowa i reakcja ksantoproteinowa).

Zakres rozszerzony

XIX. Białka. Uczeń:

4) projektuje i przeprowadza doświadczenie pozwalające na identyfikację białek (reakcja biuretowa i reakcja ksantoproteinowa).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje reakcje wykrywające białka;

• projektuje i przeprowadza doświadczenie na wykrywanie wiązań peptydowych;

• opisuje mechanizm reakcji biuretowej.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna;

• problemowa.

Metody i techniki nauczania:

• eksperyment uczniowski;

• dyskusja;

• burza mózgów;

• analiza tekstu źródłowego;

• ćwiczenia laboratoryjne;

• technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do Internetu;

• słuchawki;

• rzutnik multimedialny;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica;

• pisak/kreda;

• aparat fotograficzny/telefon komórkowy.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje uczniom pytania, np.: czy możemy wykryć wiązanie peptydowe w aminokwasach białkowych i dipeptydach? Dlaczego? O czym świadczy intensywność zabarwienia badanej próbki?

2. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół pojęcia –wiązanie peptydowe.

3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele.

4. Zasady BHP. Nauczyciel zapoznaje uczniów z kartami charakterystyk substancji, jakie zostaną użyte w czasie lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie analizują tekst w e‑materiale – metody wykrywania wiązań peptydowych w żywności. Po samodzielnej pracy chętny lub wskazany uczeń omawia metodę biuretową, a inni uczniowie wyjaśniają pojęcia: wiązanie donorowo‑akceptorowe, związek kompleksowy.

2. Prowadzący odsyła uczniów do medium bazowego w e‑materiale (wirtualne laboratorium). Uczniowie w parach przeprowadzają reakcje biuretowe.

3. Eksperyment uczniowski. Nauczyciel dzieli uczniów np. na czteroosobowe grupy naukowców, w zależności od możliwości sali i jej wyposażenia. Grupy mają za zadanie zaprojektowanie i wykonanie doświadczenia mającego na celu wykrycie wiązań peptydowych w produktach spożywczych. Projekt doświadczenia uczniowie szkicują w kartach pracy, po czym liderzy grup omawiają na forum propozycję grupy. Nauczyciel analizuje propozycje uczniów, ewentualnie koryguje błędy i na koniec akceptuje. Podczas wykonywanych eksperymentów prowadzący zajęcia nadzoruje przebieg pracy uczniów.

4. Uczniowie w kartach pracy formułują pytanie badawcze, hipotezę i wnioski po zakończeniu eksperymentu. Po zakończeniu pracy chętni uczniowie prezentują efekty pracy grup na forum. Nauczyciel kontroluje wypowiedzi uczniów.

5. Nauczyciel zadaje pytanie do dyskusji: „Jakie zastosowanie ma metoda biuretowa”?

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów, wykorzystując pytania z e‑materiału, np. polecenia do multimedium. Pyta:

• Co to jest reakcja charakterystyczna?

• Na czym polega próba biuretowa?

• O czym świadczy pozytywny wynik próby biuretowej w badanej próbce?

3. Jako podsumowanie nauczyciel zadaje uczniom pytania, które gromadzą w swoim portfolio:

• Przypomniałem/łam sobie, że...

• Co było dla mnie łatwe...

• Czego się nauczyłam/łem...

• Co sprawiało mi trudności ...

Praca domowa:

Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Wirtualne laboratorium  może być wykorzystane przez uczniów podczas przygotowywania się do lekcji, czy lekcji powtórzeniowej.

Materiały pomocnicze:

1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Co to jest reakcja charakterystyczna?

• Na czym polega próba biuretowa?

• O czym świadczy pozytywny wynik próby biuretowej w badanej próbce?

2. Karta pracy ucznia: