Dla nauczyciela
Autor: Jarosław Dyrda
Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie
Temat: Model władz lokalnych i regionalnych w Polsce
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Zakres rozszerzony
VIII. Modele sprawowania władzy.
Uczeń:
17) wyjaśnia, jaki model władzy lokalnej i regionalnej funkcjonuje w Rzeczypospolitej Polskiej; przedstawia uprawnienia nadzorcze premiera, wojewody i regionalnych izb obrachunkowych wobec organów samorządu terytorialnego w Rzeczypospolitej Polskiej.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
wskazuje, jaki model władzy lokalnej i regionalnej funkcjonuje w Rzeczypospolitej Polskiej;
omawia zasady działania samorządu terytorialnego w RP;
przedstawia uprawnienia nadzorcze premiera i wojewody wobec organów samorządu terytorialnego w RP;
analizuje zadania regionalnej izby obrachunkowej wobec samorządu terytorialnego.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
nauczanie wyprzedzające.
Metody i techniki nauczania:
burza mózgów;
dyskusja za i przeciw;
analiza schematu.
Formy zajęć:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1. Praca w 5‑osobowych grupach. Każdy zespół ustala, czym jest samorząd terytorialny. Następnie przedstawiciele grup przedstawiają rezultaty pracy.
2. Sporządzenie krótkiej notatki wskazującej na cechy samorządu terytorialnego.
3. Przedstawienie tematu i celów lekcji.
Faza realizacyjna
1. Nauczyciel wprowadza klasę w krótką historię samorządu terytorialnego w Polsce, prezentując najważniejsze etapy jego tworzenia.
2. Analiza schematu władzy samorządowej w Rzeczypospolitej Polskiej; uczniowie poznają stopnie władzy samorządowej.
3. Na wcześniejszej lekcji klasa została podzielona na pięć grup, które miały przygotować zagadnienia na dzisiejszą lekcję. Poszczególne grupy prezentują swoje dokonania:
Pierwsza grupa miała przygotować podstawy prawne funkcjonowania samorządu terytorialnego w Polsce – uczniowie przedstawiają podstawowe unormowania prawne, według których funkcjonuje samorząd terytorialny.
Druga grupa przedstawia zasady działania samorządu terytorialnego w RP – unitarności, subsydiarności, względnej samodzielności i demokracji.
Trzecia grupa przedstawia cechy jednostki samorządu terytorialnego w Polsce.
Czwarta grupa omawia uprawnienia nadzorcze premiera i wojewody wobec organów samorządu terytorialnego w RP.
Piąta grupa przedstawia zadania regionalnej izby obrachunkowej wobec samorządu terytorialnego.
4. Wspólna analiza „Schematu samorządu terytorialnego w Rzeczypospolitej Polskiej” – podział państwa na województwa, powiaty i gminy.
Faza podsumowująca
1. W czasie tej fazy lekcji uczniowie odpowiadają na pytanie: „Czy samorząd terytorialny jest potrzebny?”. Burza mózgów, klasa dzieli się na dwie grupy: zwolenników oraz przeciwników takiego rozwiązania. Każda z grup przedstawia swoje poglądy na ten temat. Ustalenie wniosków z lekcji.
2. Wykonanie ćwiczeń interaktywnych.
Praca domowa:
Zadanie pracy domowej na temat osiągnięć samorządu terytorialnego w Rzeczypospolitej Polskiej.
Materiały pomocnicze:
Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., prawo.sejm.gov.pl.
Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (stan prawny na dzień 10 sierpnia 2019 r.), pkw.gov.pl.
Ustawa z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych, isap.sejm.gov.pl.
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, isap.sejm.gov.pl
Regionalna Izba Obrachunkowa pozytywnie oceniła plan naprawczy Grudziądza. Jakie ma zastrzeżenia?, pomorska.pl.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Schemat może zostać wykorzystany do lekcji powtórzeniowej albo być inspiracją dla uczniów do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej dotyczącej struktury samorządu terytorialnego w Polsce.