Autor: Martyna Wojtowicz

Przedmiot: Historia

Temat: Przemiany kulturowe i cywilizacyjne na świecie w latach zimnej wojny

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wymienia najważniejsze etapy zimnej wojny;

• opisuje przemiany kulturowe, jakie nastąpiły na świecie w okresie zimnej wojny;

• podaje przykłady najistotniejszych przemian cywilizacyjnych, jakie zaszły podczas zimnej wojny.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja;

• burza mózgów.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Przemiany kulturowe i cywilizacyjne na świecie w latach zimnej wojny”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

2. Chętni/wybrani uczniowie przygotowują prezentację na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wstępna:

1. Wyświetlenie przez nauczyciela tematu i celów zajęć. Krótkie omówienie zaplanowanego przebiegu lekcji.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel, przy użyciu dostępnego w panelu użytkownika raportu, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, którzy uczestnicy zajęć zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem. Nauczyciel poleca uczniom, aby zaproponowali swoje skojarzenia z tematem lekcji w formie burzy mózgów. Z czym kojarzy im się hasło „przemiany kulturowe i cywilizacyjne na świecie w latach zimnej wojny”? Uczniowie proponują swoje skojarzenia, wybrana osoba zapisuje je na tablicy.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel przypomina o prezentacjach przygotowanych przez uczniów przed lekcją. Poleca wybranej osobie (lub ochotnikowi) zaprezentowanie swojej pracy przed resztą klasy. Po prezentacji uczniowie krótko dyskutują o prezentacji, dodają informacje, które ich zdaniem warto uwzględnić. Prowadzący może korygować odpowiedzi i uzupełniać informacje.

2. Praca z pierwszym multimedium („Film”). Nauczyciel poleca wybranemu uczniowi, aby przeczytał polecenie nr 3: „Który z wymienionych wyżej procesów miał twoim zdaniem największy wpływ na rozpad Bloku Wschodniego i upadek komunizmu? Odpowiedź uzasadnij, podając co najmniej pięć argumentów”. Poleca uczniom, aby podzielili się na małe (do czterech osób) grupy i opracowali w nich odpowiedzi. Uczniowie przygotowują argumenty do dyskusji. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Krótka dyskusja. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedź.

3. Praca z drugim multimedium („Film + Sprawdź się”). Nauczyciel odtwarza drugi film. Tym razem uczniowie pracują w parach, przygotowując odpowiedzi na polecenie nr 2. Wymieniają czynniki, które w oczach mieszkańców państw bloku wschodniego czyniły Zachód atrakcyjnym. Po wyznaczonym czasie wybrana dwójka uczniowska odczytuje swoją odpowiedź na forum. Inni uczniowie mogą uzupełniać ich wypowiedzi. Nauczyciel pilnuje porządku pracy.

Faza podsumowująca:

1. Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście wyświetlonych treści prosi uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach nauczyłem się/nauczyłam się…

2. Prowadzący omawia przebieg zajęć, ocenia też pracę uczniów oraz przygotowane prezentacje.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia nr 1, 3 i 4 z sekcji „Film + Sprawdź się”.

2. (Dla uczniów chętnych) Wykonaj polecenie nr 3 z sekcji „Film + Sprawdź się” – Wyobraź sobie, że jest rok 1969, a ty jesteś mieszkańcem PRL‑u. Spędzasz wakacje w Paryżu u swojej rodziny. Napisz list do bliskich z Polski, opisując w nim zachodnią kulturę. Wytłumacz, co cię w niej urzekło i czego będzie ci brakować po powrocie do kraju.

Materiały pomocnicze:

• Dziurak, M. Gałęzowski, Ł. Kamiński, F. Musiał, Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918–1989, Warszawa 2010.

• Historia Polski w liczbach, t. 1, Państwo, społeczeństwo, oprac. A. Wyczański i in., Warszawa 2003.

• Historia 1789–1990. Wybór tekstów źródłowych dla szkół średnich, oprac. J. Eisler, M. Sobańska‑Bondaruk, Warszawa 1995.

• P. Johnson, Historia świata od roku 1917 do lat 90‑tych, Warszawa 1992.

• J. Krasuski, Europa Zachodnia po II wojnie światowej. Dzieje polityczne, Poznań 1990.

Wskazówki metodyczne:

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z e‑materiałami z sekcji „Film”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.