Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Autor: Marta Kulikowska

Przedmiot: Język polski

Temat: Życie i twórczość François Villona

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Treści nauczania – wymagania szczegółowe
Zakres podstawowy
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;
2) rozpoznaje konwencje literackie i określa ich cechy w utworach (fantastyczną, symboliczną, mimetyczną, realistyczną, naturalistyczną, groteskową);
3) rozróżnia gatunki epickie, liryczne, dramatyczne i synkretyczne, w tym: gatunki poznane w szkole podstawowej oraz epos, odę, tragedię antyczną, psalm, kronikę, satyrę, sielankę, balladę, dramat romantyczny, powieść poetycką, a także odmiany powieści i dramatu, wymienia ich podstawowe cechy gatunkowe;
4) rozpoznaje w tekście literackim środki wyrazu artystycznego poznane w szkole podstawowej oraz środki znaczeniowe: oksymoron, peryfrazę, eufonię, hiperbolę; leksykalne, w tym frazeologizmy; składniowe: antytezę, paralelizm, wyliczenie, epiforę, elipsę; wersyfikacyjne, w tym przerzutnię; określa ich funkcje;
6) rozpoznaje w tekstach literackich: ironię i autoironię, komizm, tragizm, humor, patos; określa ich funkcje w tekście i rozumie wartościujący charakter;
11) rozumie pojęcie motywu literackiego i toposu, rozpoznaje podstawowe motywy i toposy oraz dostrzega żywotność motywów biblijnych i antycznych w utworach literackich; określa ich rolę w tworzeniu znaczeń uniwersalnych;
15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny;
III. Tworzenie wypowiedzi.
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;
6) tworzy spójne wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: wypowiedź o charakterze argumentacyjnym, referat, szkic interpretacyjny, szkic krytyczny, definicja, hasło encyklopedyczne, notatka syntetyzująca;
11) stosuje zasady poprawności językowej i stylistycznej w tworzeniu własnego tekstu; potrafi weryfikować własne decyzje poprawnościowe;
12) wykorzystuje wiedzę o języku w pracy redakcyjnej nad tekstem własnym, dokonuje korekty tekstu własnego, stosuje kryteria poprawności językowej.
IV. Samokształcenie.
1) rozwija umiejętność pracy samodzielnej między innymi przez przygotowanie różnorodnych form prezentacji własnego stanowiska;
2) porządkuje informacje w problemowe całości poprzez ich wartościowanie; syntetyzuje poznawane treści wokół problemu, tematu, zagadnienia oraz wykorzystuje je w swoich wypowiedziach;
5) dokonuje krytycznej selekcji źródeł;
9) wykorzystuje multimedialne źródła informacji oraz dokonuje ich krytycznej oceny;
Zakres rozszerzony
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:
2) rozumie pojęcie tradycji literackiej i kulturowej, rozpoznaje elementy tradycji w utworach, rozumie ich rolę w budowaniu wartości uniwersalnych;
Lektura obowiązkowa
8) François Villon, Wielki testament (fragmenty);

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • analizuje fragmenty utworów średniowiecznego pisarza;

  • wymienia główne motywy jego twórczości;

  • omawia związki utworów Villona z epoką, w której żył.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • collage;

  • plakat.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Nauczyciel prosi jedną grupę uczniów o przygotowanie prezentacji cech poezji średniowiecznej i renesansowej (tematyka, motywy, fascynacje, wyraz światopoglądu epoki). Prezentacje mogą zostać uzupełnione o wizualizację symboli i motywów obecnych w poezji i sztuce obu epok (technika collage).

  2. Druga grupa uczniów przygotowuje prezentację multimedialną na temat życia i twórczości Villona wzbogaconą o elementy ilustracyjne.

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel udostępnia uczniom e‑materiał i wprowadza ich w temat lekcji. Następnie prosi uczniów o prezentacje zadania domowego. Po obejrzeniu kilku z nich, nauczyciel, nawiązując do prezentacji, zaznacza, że utwór Wielki Testament Villona – poety późnego średniowiecza – stanowił zapowiedź tendencji renesansowych.

Faza realizacyjna:

  1. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj”. Następnie, korzystając z przeczytanego materiału oraz notatek wykonanych w domu, przygotowują wspólnie w klasie plakat związany z życiem i twórczością Françoisa Villona. Na dużym arkuszu papieru wymieniają (nieliczne) dzieła twórcy i wskazują ważne fakty z jego biografii, które wpłynęły na jego twórczość. Pokazują również, w jaki sposób biografia poety wpłynęła na wielowymiarowość dzieła Wielki Testament.

  2. Uczniowie przechodzą do sekcji „Audiobook” i wykonują zamieszczone tam polecenia. Wybrana osoba odczytuje wypowiedź, inni uczniowie uzupełniają, a nauczyciel komentuje.

  3. Nauczyciel za pomocą rzutnika udostępnia uczniom galerię zdjęć interaktywnych. Wspólnie w klasie wykonują oba polecenia z tej sekcji. Natomiast ćwiczenia uczniowie wykonują indywidualne.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel prosi uczniów o odpowiedź na pytanie, jakie są najważniejsze fakty z życia i twórczości Villona. W ramach podsumowania uczniowie tworzą mapę,
    na której znajdą się wspomniane przez uczniów elementy. Nauczyciel uzupełnia informacje, jeśli sytuacja tego wymaga.

Praca domowa:

  1. Zastanów się, w jakim stopniu postać Villona – poety o burzliwym życiu, łotra i banity – kształtuje pewien wzorzec artysty, który pojawia się na przestrzeni epok. Napisz wypowiedź na ten temat.

Materiały pomocnicze:

  • Jacques Le Goff, Kultura średniowiecznej Europy, Warszawa 1995.

  • Arcydzieła francuskiego średniowiecza, tł. Tadeusz Boy-Żeleński, Anna Tatarkiewicz, Warszawa 1968.

Wskazówki metodyczne

  • Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Audiobook” do przygotowania się
    do lekcji powtórkowej.