Dla nauczyciela
Autor: Martyna Wojtowicz
Przedmiot: Historia
Temat: Zmiany polityczne i społeczne w końcu średniowiecza w Europie Zachodniej – podsumowanie
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
omawia sytuację polityczną i społeczną Europy Zachodniej w XIV wieku;
analizuje, w jaki sposób czarna śmierć oraz różne niepokoje społeczne tamtego okresu wpłynęły na mentalność społeczną oraz na sytuację gospodarczą kontynentu;
weryfikuje swój stan wiedzy odnośnie do wydarzeń obejmujących późne średniowiecze w Europie Zachodniej, wykonując zestaw ćwiczeń.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;
analiza materiału źródłowego (porównawcza);
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Nauczyciel poleca uczniom, aby powtórzyli wiadomości obejmujące okres końca średniowiecza (XIV w.). Mogą wykorzystać do tego e‑materiał (bez multimedium i zestawu ćwiczeń).
Faza wstępna:
Wyświetlenie tematu i celów zajęć oraz wspólne z uczniami ustalenie kryteriów sukcesu.
Raport z przygotowań. Nauczyciel za pomocą dostępnego w panelu użytkownika raportu sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji, m.in. kto zapoznał się z udostępnionym e‑materiałem. Prowadzący zadaje uczniom pytanie o umiejscowienie tematu lekcji w czasie. Pyta: W jakim okresie się znajdujemy? Co ważnego działo się wcześniej? Wybrana osoba może wynotowywać propozycje uczniów na tablicy, nauczyciel – uzupełniać, jeśli uczniowie pominęli ważne (ze względu na temat lekcji) fakty.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel prosi uczniów, by wykonali sześć wybranych przez niego ćwiczeń z e‑materiału celem przypomnienia sobie faktów dotyczących okresu późnego średniowiecza. Weryfikuje wspólnie z uczniami poprawność odpowiedzi i udziela informacji zwrotnej.
Następnie dzieli uczniów (np. po trzy, cztery osoby) i zapowiada, że zagrają w grę interaktywną sprawdzającą ich wiedzę. Będzie to quiz na wzór Milionerów, ale z ograniczeniem czasowym na udzielenie odpowiedzi. Prosi, aby grupy wyłoniły liderów, którzy będą odpowiadali na pytania. Pozostałe osoby odgrywają rolę publiczności, która może udzielać podpowiedzi. Zwycięża ta grupa, która najszybciej ukończy pozytywnie quiz.
Uczniowie grają w grę interaktywną. Grupy rywalizują ze sobą i ta, która najszybciej rozwiąże quiz, zostaje nagrodzona, np. oceną za aktywność.
Podsumowując quiz, nauczyciel odwołuje się do wiedzy uczniów i pyta: Które z pytań sprawiło wam największą trudność? Omawia z uczniami pytania, wyjaśnia wątpliwości.
Faza podsumowująca:
Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Na zakończenie nauczyciel dokonuje oceny pracy uczniów. Prosi o samoocenę uczniów dotyczącą współpracy w zespole oraz wykonanego zadania.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia interaktywne nr 7 i 8. Przygotuj uzasadnienia odpowiedzi.
Materiały pomocnicze:
Historia powszechna XIV–XV w. Wybór tekstów źródłowych, oprac. B. Geremek, M. Małowist, W. Wyrobisz, Warszawa 1954.
Teksty źródłowe do nauki historii w szkle, nr 11, Ideologia społeczna od XII do schyłku XV w., oprac. B. Leszczyńska, Warszawa 1960.
Teksty źródłowe do nauki historii w szkole, nr 8, Miasta i mieszczaństwo średniowiecza (do schyłku XV w.), oprac. R. Heck, Warszawa 1959.
Wskazówki metodyczne:
Gra interaktywna może być wykorzystana zarówno do sprawdzenia wiedzy indywidualnej uczniów podczas lekcji (każdy uczeń odpowiada samodzielnie), jak i do sprawdzenia wiedzy poza lekcją, np. przy powtórce wiadomości.