Sprawdź się
Przeanalizuj mapę i na podstawie jej treści oraz własnej wiedzy uzupełnij zamieszczone pod nią zdania.
Poitiers, łuczników, żakerii, Orleanem, wojny Dwóch Róż, wojny stuletniej, Crécy, francuskich, 1356, 1346, angielskich, Azincourt, 1375, 1415, kawalerii
Mapa przedstawia bitwę pod ...................................., która została stoczona w roku .................................... i była jedną z największych bitew wojny znanej pod nazwą ..................................... Bitwa zakończyła się zwycięstwem wojsk ...................................., a o ich sukcesie zadecydowała postawa .....................................
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i na podstawie jego treści oraz własnej wiedzy wykonaj zamieszczone pod nim polecenia.
O władzy papieża i soboruTak jak wszystkie byty wywodzą się od jednego bytu i wszelka substancja z jednej substancji […], tak też wszelkie władztwo bierze swój początek od jednego władcy, którym jest Bóg. […] Stąd też we wszelkiej władzy dobrze zorganizowanej jeden, jest władca […]: i do niego należy rząd wszystkich, którzy tej władzy podlegają. […] I tak jak w hierarchii niebieskiej jedna, jak wiadomo jest władza i jeden władca wszystkich, mianowicie Bóg, tak w hierarchii kościelnej, która wedle Grzegorza i Bonifacego na wzór tamtej jest założona, należy postawić na czele jedną władzę i jednego władcę […]. W ewangelii mówi Pan: „Niech będzie jeden pasterz i jedna owczarnia”. Jeden zatem winien być pasterz całej trzody. Ten zaś urząd pasterza, jak czytamy, nie komu innemu, ale Piotrowi i jego następcom został nadany przez Zbawiciela, gdy mówił: „Paś owieczki moje!”. Jeden przeto papież będzie wedle tego powszechnym pasterzem owczarni pańskiej i całej rzeczypospolitej chrześcijańskiej księciem jedynym […], Władza nadana papieżowi przez Chrystusa jest najobszerniejsza i w żaden sposób nie ograniczona. Udzielona ona została samemu tylko Piotrowi, bez dodawania mu do pomocy nikogo, z kim by miał wykonywać przyznaną mu jurysdykcję. […] [Ważne jest tutaj również postanowienie] papieża Innocentego III, w którym orzeka, że konstytucja papieża Aleksandra wydana na soborze nie może następcy jego nakładać praw. [Wynika z tego], że sobór nie może nakładać praw papieżowi i że papież stoi ponad soborem […]. Kardynałowie zaś, jeżeli chodzi o najwyższe prerogatywy i pełnię władzy, nic nie mogą papieżowi ująć ani dodać […].
Źródło: Gian Francesco Poggio Bracciolini, O władzy papieża i soboru, [w:] Historia powszechna XIV–XV w. Wybór tekstów źródłowych, oprac. B. Geremek, M. Małowist, W. Wyrobisz, Warszawa 1954, s. 294–295.
Rozstrzygnięcie:
Uzasadnienie:
Przeczytaj tekst źródłowy, a następnie na podstawie jego treści oraz własnej wiedzy wskaż zdania prawdziwe i fałszywe.
Zapoznaj się z tekstem źródłowym, a następnie na podstawie jego treści oraz własnej wiedzy wskaż zdania prawdziwe i fałszywe.
Cztery artykuły praskieMy, burmistrz, rajcy, ławnicy i cały lud miasta Pragi, stolicy królestwa czeskiego i innych wiernych temu królestwu – postanawiamy etc. Niech wiedzą wszyscy wierni chrześcijanie, że królestwo czeskie niezmiennie trwa i z bożą pomocą trwać będzie, na śmierć i życie dokąd tylko można, przy niżej spisanych artykułach.
Po pierwsze: by w królestwie czeskim swobodnie i bezpiecznie głoszono słowo Boże i by księża głosili je bez przeszkód […].
Po drugie: by Ciało i Krew najświętszego ukrzyżowanego Chrystusa Pana rozdawane były pod postacią chleba i wina, wszystkim wiernym wolnym od grzechu śmiertelnego, jak postanowił Chrystus, Pan i Zbawca […].
Po trzecie: by [księżom] odebrano i zniesiono ich świecką władzę nad bogactwem i dobrem doczesnym, szkodzącą ich stanowisku, i aby księża dla zbawienia swego wrócili do reguły Pisma św. i żywota apostolskiego, jaki wiódł Chrystus ze swymi apostołami.
Źródło: Cztery artykuły praskie, [w:] Teksty źródłowe do nauki historii w szkle. Ideologia społeczna od XII do schyłku XV w., oprac. B. Leszczyńska, Warszawa 1960, s. 16–17.
| Zdanie | Prawda | Fałsz |
| Cztery artykuły praskie zostały ustanowione z inicjatywy króla Zygmunta Luksemburskiego. | □ | □ |
| Autorzy cytowanego tekstu domagali się komunii pod dwiema postaciami. | □ | □ |
| Autorzy czterech artykułów praskich domagali się sekularyzacji dóbr kościelnych. | □ | □ |
Przeczytaj tekst źródłowy i wskaż zdania prawdziwe, zgodne z treścią tekstu.
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wskaż zdania prawdziwe, zgodne z treścią tekstu.
Powstanie mieszczan paryskich pod wodzą Etienne MarcelaW czwartek, 22 lutego 1358 r., rano – a był to drugi czwartek wielkiego postu, starszy kupców polecił zebrać się na (placu) Saint‑Eloy, w pobliżu Pałacu, wszystkim cechom Paryża z bronią; a zebrało się ich tylu, że liczyli blisko 3000 zbrojnych. Około godziny 9 rano pewien adwokat Parlamentu, zwący się mistrzem Regnant d’Acy, gdy szedł z Pałacu do swego domu, położonego w sąsiedztwie Saint‑Landy, został zabity w pobliżu klasztoru Magdaleny w kramie piekarza, gdzie schronił się widząc, że chcą go zabić; zadano mu tak wiele ran, że zmarł nie zdążywszy jednego słowa wyrzec. Krótko po tym starszy kupców w otoczeniu wielu swych ludzi weszli do komnaty księcia pana, znajdującej się na górnych piętrach Pałacu: „Panie, nie przeraźcie się tym co ujrzycie, bo postanowione i stosowne jest, aby tak się stało”. Gdy tylko to powiedział, kilku jego ludzi dopadło pana Jana de Conflans, marszałka Szampanii i zabili go obok łóżka księcia i w jego obecności. A inni z towarzyszy starszego kupców rzucili się na pana Roberta de Clermont, marszałka księcia Normandii, który schronił się do sąsiedniej komnaty, ale oni podążyli za nim i tam go zabili. […]
A tenże starszy kupców i jego towarzysze udali się do swego domu na (placu) Grève, który zwie się ratuszem. Tam starszy kupców z okien ratusza na placu Grève, przemawiał do bardzo wielkich tłumów ludzi zbrojnych z miasta, którzy zgromadzili się na tym placu, i powiedział im, że to co się stało zostało uczynione dla dobra królestwa, a ci którzy zostali zabici byli (ludźmi) złymi, fałszywymi i zdrajcami. I zwrócił się starszy kupców do ludu zgromadzonego tam, aby zechciał go wesprzeć i wspomóc w tym wszystkim, bo uczynił to dla dobra królestwa, jak to już rzekł. A wówczas wielu jednogłośnie zakrzyczało, że popierają to wszystko co zostało dokonane i że chcą żyć i umierać razem z owym starszym kupców […].
Źródło: Powstanie mieszczan paryskich pod wodzą Etienne Marcela, [w:] Teksty źródłowe do nauki historii w szkole. Miasta i mieszczaństwo średniowiecza (do schyłku XV w.), t. 8, oprac. R. Heck, Warszawa 1959, s. 27.
- Organizatorami i uczestnikami buntu opisanego w źródle było paryskie pospólstwo.
- Ofiarami krwawej rozprawy byli przedstawiciele władz feudalnych.
- Bunt paryżan wymierzony był w starszyznę miasta.
- Wspomniany w źródle ratusz był siedzibą parlamentu paryskiego.
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i na podstawie jego treści oraz własnej wiedzy wykonaj zamieszczone pod nim polecenia.
Akt króla Anglii Henryka VII z 1489 r.Król, pan nasz i władca, szczególnie i nade wszystko życzy sobie, aby usuwać takie nadużycia i bezprawia, które są szkodliwe i zgubne dla całej ludności tego kraju i żyjących tam poddanych; wiadomo, że z każdym dniem wyrastają duże trudności z powodu opustoszenia, zniszczenia i ruiny domów i wsi w królestwie, i z powodu utworzenia pastwisk na ziemiach, które zwykle znajdowały się pod uprawą. Wskutek tego z każdym dniem wzrasta próżniactwo, podstawa i źródło wszystkiego zła; w niektórych wsiach, gdzie uprzednio dwustu ludzi znajdowało zajęcie i żyło w spokojnej pracy, obecnie pracuje dwu lub trzech pasterzy, a reszta oddaje się próżnowaniu; rolnictwo, jedno z najkorzystniejszych zajęć w tym królestwie, zupełnie upada; niszczeją kościoły, służba boża jest zaniedbywana, nikt nie modli się za zmarłych, patron i proboszczowie ponoszą szkody; obronność kraju przeciw wrogom zewnętrznym słabnie i maleje ku obrazie boskiej i ku upadkowi polityki i dobrego rządu kraju; i przeciw temu nie podejmuje się szybkich środków zaradczych. Dlatego król, nasz pan i władca, za zgodą i radą świeckich i duchownych lordów i gmin zebranych na osobnym parlamencie, w imię ich powagi nakazuje, zatwierdza i postanawia co następuje: każdy – jakiegokolwiek bądź stanu, urzędu i stanowiska – kto posiada dom lub domy, które w ciągu ostatnich trzech lat były i są lub będą oddawane w dzierżawę [łącznie] z 20 lub więcej akrami ziemi […], obowiązany jest chronić i utrzymywać na wspomnianej ziemi dom i zabudowania potrzebne i niezbędne do ocalenia i podtrzymania uprawy i rolnictwa; a jeśli ktoś z właścicieli takich domów i ziemi weźmie taki dom, domy lub ziemię w swoje ręce i zatrzyma dla siebie, to właściciel taki lub właściciele na mocy wymienionego wyżej postanowienia obowiązani są chronić i utrzymywać na ziemi domy i zabudowania potrzebne i niezbędne do podtrzymania uprawy i rolnictwa. A jeśli ktoś naruszy te rozporządzenia lub ich część, wówczas król – jeśli ziemia i dom są dzierżawione bezpośrednio od niego – lub pan posiadłości – od którego ziemia jest bezpośrednio dzierżawiona – ma prawo corocznie zabierać połowę dochodu z ziemi, na której nie chroniono ani nie utrzymywano domu czy domów, i tę część dochodów może brać na swój użytek bez żadnej odpłaty dotąd, dopóki nie będzie należycie wybudowany lub odnowiony dom lub domy […].
Źródło: Akt króla Anglii Henryka VII z 1489 r., [w:] Historia powszechna XIV–XV w. Wybór tekstów źródłowych, oprac. B. Geremek, M. Małowist, W. Wyrobisz, Warszawa 1954, s. 72–74.
Zapoznaj się z tekstami źródłowymi, a następnie na podstawie ich treści i własnej wiedzy określ, w interesie jakiej grupy społecznej zostały ustanowione zapisane w nich przepisy, i wyjaśnij sens ekonomiczny tych przepisów.
Statuty cechów wrocławskichTo są postanowienia i statuty, których się mają trzymać igielnicy, druciarze, guzikarze, odlewnicy cyny i różańcarze. Po pierwsze nikt nie ma rzemiosła wykonywać, kto by nie uzyskał prawa miejskiego i nie przyniósł dokumentu na wykonywanie swego zawodu. […] Także żaden igielnik, różańcarz nie ma mieć więcej czeladników jak trzech, dwóch, którzy biorą od niego zapłatę, i jednego ucznia, tak aby więcej nie miał razem jak trzech czeladników. […] Żelaza na stal nikt pod karą nie ma prawa obrabiać. Także nikt nie ma prawa rzeczy żelaznych jako stalowe sprzedawać. […] Także jeżeli syn mistrza chce wstąpić do cechu; ma dać połowę stawki cechowej, miastu sześć groszy i cechowi sześć groszy.
Źródło: Statuty cechów wrocławskich, [w:] Teksty źródłowe do nauki historii w szkole. Miasta i mieszczaństwo średniowiecza (do schyłku XV w.), t. 8, oprac. R. Heck, Warszawa 1959, s. 13.
Dokument rady miasta FrankfurtuMistrzowie cechu tkaczy wełny we Frankfurcie postanowili w interesach cechu określić, jaką ilość sukna ma prawo każdy rzemieślnik wyprodukować i zanieść na targ. Odczytali swój spis i prosili radę o zatwierdzenie go. […] Biorąc pod uwagę, że takie jest życzenie większości mistrzów, rada zezwoliła im na ustanowienie następującej zasady: żaden mistrz nie ma prawa wyrabiać lub polecić (komuś) wyrabiać większej ilości sukna niż to na niego przypadło. Każdy kto naruszy to postanowienie, bez różnicy czy uczynił to dla siebie, czy dla kogoś innego – płaci karę w wysokości 5 grzywien od sztuki sukna; jeżeli ukaże się taki (nieprawnie zrobiony na sprzedaż) towar, wszyscy mężczyźni i kobiety, należące do cechu, obowiązani są zawiadomić o tym miejskich funkcjonariuszy dla pobrania kary. Rada pozostawia sobie prawo zwiększenia, zmniejszenia jak i pełnego zniesienia rzeczonego spisu.
Źródło: Dokument rady miasta Frankfurtu, [w:] Teksty źródłowe do nauki historii w szkole. Miasta i mieszczaństwo średniowiecza (do schyłku XV w.), t. 8, oprac. R. Heck, Warszawa 1959, s. 14–15.
Zapoznaj się z tekstem źródłowym oraz mapą. Rozstrzygnij, czy oba źródła dotyczą tego samego wydarzenia. Wskaż właściwą odpowiedź i ją uzasadnij.
Źródło A
Bitwa pod Lipanami według Jana DługoszaTymczasem Nowe Miasto Praga, w którym załogę trzymali taboryci, z powodu waśni wynikłych między dwoma kapłanami, Lupem i Rokiczaną, wzajemnie się znieważającymi, powstało przeciw Starej Pradze i zbudowało z drzewa silną osłonę. Co widząc Aleksy ze zbrojnym zastępem, który był przywiódł Maynhard [z Neuhausu], wpadł do Starej Pragi, miasto opanował i warownię zburzył. Prokop zaś porzucił natychmiast oblężenie i ruszył ku Starej Pradze nie zważając już na warunki pokoju, które mu obustronni rozjemcy podawali. Wyszedł przeciw niemu Aleksy ze swoją szlachtą, porzuciwszy Stare Miasto, kędy widział chwiejące się umysły ludu i pomiędzy Brodem Czeskim a Burymem żwawą z przeciwnikiem bitwę stoczył, w której wzajemnymi tabory na siebie uderzono. Była z oboje strony rzeź straszliwa, w końcu szlachta wzięła górę nad taborytami i sierotami. Prokop spostrzegłszy, że rozbite jego szyki zabierały się do ucieczki, sam z zastępem dzielniejszych mężów wstrzymywał przez niejaki czas napierającą siłę nieprzyjaciół i o kęs nie wydarł im zwycięstwa: ale nareszcie otoczony wielką liczbą jazdy i ugodzony pociskiem uległ. Młodszy Prokop w tymże samym miejscu mężnie walcząc zginął, Jan Czapek, wódz taborytów, ze znaczną częścią jazdy umknąwszy z pola bitwy schronił się do Polski.
Źródło: Bitwa pod Lipanami według Jana Długosza, [w:] Teksty źródłowe do nauki historii w szkole. Ideologia społeczna od XII do schyłku XV w., t. 11, oprac. B. Leszczyńska, Warszawa 1960, s. 18–19.
Źródło B
