Scenariusz lekcji

Autor: Jolanta Loritz‑Dobrowolska

Przedmiot: biologia

Temat: Krążenie węgla w przyrodzie

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• porządkuje informacje o obiegu węgla, przedstawiając je w postaci tabeli, schematu, mapy myśli itp.;

• charakteryzuje zależności pomiędzy poszczególnymi ogniwami cyklu krążenia węgla;

• wyjaśnia związek działalności człowieka z obiegiem węgla.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• kształcenie wyprzedzające;

• operacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• odwrócona klasa;

• burza mózgów;

• ćwiczenie przedmiotowe;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• grafika interaktywna;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć

Przed lekcją

Uczeń zapoznaje się z e‑materiałem.

Faza wstępna

1. Nauczyciel inicjuje burzę mózgów: „Czy możemy oddychać powietrzem, którym oddychały dinozaury? Jak to byłoby możliwe?”.

2. Uczniowie odpowiadają, podając różne propozycje drogi krążenia węgla w przyrodzie – pomysły są zapisywane na tablicy.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel dzieli klasę na trzy grupy, w których uczniowie tworzą schematy obiegu węgla. W tym celu układają na przygotowanych kolorowych planszach kartoniki z nazwami źródeł węgla i strzałki, które obrazują kierunki przemieszczania się węgla w obrębie poszczególnych sfer reprezentowanych przez plansze w różnych kolorach.

2. Uczniowie, korzystając z e‑materiału, sprawdzają poprawność ułożenia kartoników i strzałek, a tym samym stworzonych schematów, oraz porównują wyniki każdej z grup z pomysłami zapisanymi na początku lekcji.

3. Uczniowie wyodrębniają na swoich planszach wolny i szybki cykl węglowy, odpowiednio łącząc strzałkami plansze i kolorując je (np. cykl wolny fioletowym, a szybki różowym kolorem), po czym analizują zależności między nimi.  Wykorzystując grafikę interaktywną, wpisują dane liczbowe budżetu węglowego. Nauczyciel czuwa nad przebiegiem pracy.

Faza podsumowująca

1. Uczniowie wykonują polecenia 2 (dotyczące wzrostu stężenia dwutlenku węgla w atmosferze w ostatnich latach) i 3 (dotyczące związku pomiędzy wycinką lasu a ilością dwutlenku węgla w atmosferze) związane z grafiką interaktywną.

2. Nauczyciel prosi trzech uczniów o rozwinięcie zdania: „Zrozumiałam/em, że…”.

Praca domowa

Wykonanie ćwiczeń interaktywnych 9 i 10 (dotyczące pobierania dwutlenku węgla przez rośliny typu CIndeks dolny 3₃ i CIndeks dolny 4₄) z e‑materiału.

Materiały pomocnicze

Prostokątne kartoniki z nazwami źródeł węgla (atmosfera, paliwa kopalne, gleby, osady ekosystemów wodnych, związki węgla rozpuszczone w wodzie, biomasa roślinna, biomasa zwierzęca, skały osadowe), trzy duże plansze: błękitna (atmosfera), brązowa (litosfera) i turkusowa (hydrosfera), ok. 10 do 15 kartonowych białych strzałek, kolorowe pisaki.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania grafiki interaktywnej

Grafikę interaktywną można wykorzystać do uzupełnienia danych na strzałkach w czasie fazy realizacyjnej lub do podsumowania. Grafika może też być pomocna w przygotowaniu się do lekcji oraz w wykonaniu pracy domowej. Można ją wykorzystać na lekcji o wpływie człowieka na środowisko.