Autor: Katarzyna Maćkowska

Temat: Współczesna filozofia polityki: neoliberalizm

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

• wskazuje podstawowe założenia i problemy neoliberalizmu;

• wyjaśnia, dlaczego, według Rawlsa, bogaci powinni dzielić się z biedniejszymi, i podaje argumenty za tym stanowiskiem lub przeciw niemu;

• rozważa w oparciu o definicję wolności Hayeka, jakie ograniczenia współcześnie uznano by za niedopuszczalne.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• nauczanie wyprzedzające.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja;

• wykład;

• burza mózgów;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• quiz.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Współczesna filozofia polityki: neoliberalizm” ze wskazaniem na zawarty w nim tekst źródłowy. Uczniowie przygotowują się do omówienia tekstu, szukając informacji na temat kontekstu biograficznego i historyczno‑filozoficznego. Wybrane osoby mogą zebrać potrzebne wiadomości do wstępnego rozpoznania tekstu. W czasie lekcji będą pełniły rolę ekspertów lub liderów grup zadaniowych.

2. Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.

3. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z medium w sekcji „Film edukacyjny”.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel loguje się na platformie i na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika wyświetla stronę tytułową e‑materiału. Następnie prosi wybraną osobę o odczytanie tematu lekcji oraz celów. Wspólne ustalenie kryteriów sukcesu.

2. Nauczyciel, za pomocą raportu dostępnego w panelu użytkownika, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji i na tej podstawie dobiera uczniów w pary. Prosi o przygotowanie pytań związanych z wyświetlonym tematem zajęć i udostępnionym przed zajęciami e‑materiałem. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z zakresem lekcji? Omówienie pytań przygotowanych przez uczniów.

3. Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: W jaki sposób historia zmienia nasze rozumienie sprawiedliwości i wolności?

Faza realizacyjna:

1. Burza mózgów. Nauczyciel informuje uczniów, że będą pracować metodą burzy mózgów, i jeśli to konieczne, wyjaśnia jej zasady. Wyłania także moderatora, który będzie zapisywał pomysły na tablicy, a następnie określa czas wykonania zadania.
   Następnie nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Czym jest liberalizm? Jakie są jego cechy charakterystyczne?. Uczniowie podają propozycje odpowiedzi. Po zakończeniu fazy twórczej następuje wspólna weryfikacja pomysłów. Nauczyciel prosi uczniów, aby porównali swoje propozycje z informacjami zamieszczonymi na tablicy.

2. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Audiobook”. Uczniowie po zapoznaniu się z nim dzielą się na grupy i przygotowują odpowiedzi na pytania:
   — grupa 1: Polecenie 1;
   — grupa 2: Polecenie 2;
   — grupa 3: Polecenie 3. Po upływie ustalonego wcześniej czasu przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycje odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do nich lub je uzupełniają. Nauczyciel czuwa nad prawidłowym przebiegiem zadania, udzielając uczniom informacji zwrotnej.

3. Praca z drugim multimedium. Na podstawie zdobytej wiedzy oraz obejrzanego przed lekcją materiału filmowego, uczniowie odpowiadają na pytanie: Czym jest niewidzialna ręka rynku według Adama Smitha?

4. Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne z sekcji „Film edukacyjny”. Wyniki pracy omawiane są na forum i komentowane przez nauczyciela.

5. Uczniowie w parach przygotowują po trzy przykłady, na podstawie których wyjaśnią różnice między neoliberalizmem a liberalizmem. Omówienie przykładów ze szczególnym uwzględnieniem cech neoliberalizmu.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego się uczniowie nauczyli?

2. Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Napisz referat na temat: Jakiego rodzaju ograniczenia uznalibyśmy dzisiaj za niedopuszczalne, jeśli za podstawę ich oceny przyjmiemy definicję wolności sformułowaną przez Hayeka?

Materiały pomocnicze:

• Czarkowski J., Filozofia czystej świadomości. Redukcja, refleksja,czysta świadomość w fenomenologii transcendentalnej Edmunda Husserla, Toruń 1994.

• Winiarski B., Winiarska F., Druga połowa XX stulecia. Polityka gospodarcza w podzielonym świecie, w: Winiarski B., Polityka gospodarcza, Warszawa 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Audiobook” do podsumowania lekcji.