Autor: Marta Kulikowska

Temat: Jak czytać dramaty? Dramat średniowieczny: Mikołaj z Wilkowiecka, Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim. Część 1

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele lekcji. Uczeń:

• poznaje gatunki teatru średniowiecznego,

• charakteryzuje cechy dramatu średniowiecznego.

• analizuje budowę dramatu Fedra Augusta Jeana Racine'a,

• określa funkcję zastosowanych teatralnych środków wyrazu.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• drama;

• sztuka teatralna.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Uwaga: scenariusz obejmuje dwie lekcje:Dramat średniowieczny: Mikołaj z Wilkowiecka, Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim. Część 1 i Część 2
   Nauczycie prosi, aby uczniowie:
   1. Zapoznali się z audiobookiem z I cz. cyklu, który zawiera streszczenie dramatu Mikołaj z Wilkowiecka, Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim, oraz z informacjami na temat teatru i dramatu średniowiecznego.
   2. Podzielili się na trzy grupy, zgodnie z podziałem dramatu dokonanym w obu lekcjach: gr. 1 - Prologus, gr. 2 część II misterium, gr. 3 - część IV misterium.
   Poleca, by członkowie grup podzielili między sobą zadania: potrzebni będą odtwórcy ról oraz osoby, które zajmą się przygotowaniem schematycznej scenografii czy rekwizytów.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy uczniom cele zajęć oraz wspólnie ustala z nimi kryteria sukcesu.

2. Lekcja rozpoczyna się od ustalenia charakterystyki teatru średniowiecznego. Nauczyciel poleca, by jedna osoba notowała na tablicy, w formie mapy skojarzeń, wymieniane przez uczniów cechy (uczniowie mogą wrócić do informacji z e‑materiału). Nauczyciel dba o to, by ustalenia były pełne, ewentualnie uzupełnia informacje.
   Później uczniowie ustalają, czym jest misterium (odwołują się do audiobooka, mogą wracać do jego odpowiednich fragmentów).

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel informuje uczestników zajęć, jak będzie przebiegała praca na lekcjach. Każda z grup, wykorzystując przygotowane wcześniej scenografię i rekwizyty, odegra swoją scenę z dramatu. Następnie wszyscy uczniowie, pracując w ramach swojej grupy, wykonają polecenia związane z konkretną sceną. (Chodzi o to, by wszyscy mogli przeanalizować wszystkie sceny, co będzie im potrzebne podczas interpretacji). Po upływie czasu wyznaczonego przez nauczyciela na opracowanie poleceń grupa, która inscenizowała dany fragment, przedstawia swoje propozycje odpowiedzi. Pozostali uczniowie mogą je uzupełniać, dyskutować, szukać wspólnie najlepszego rozwiązania. Mogą także korzystać z podpowiedzi interpretacyjnych zawartych w e‑materiale.

2. W podsumowaniu tej fazy lekcji uczniowie mogą przedyskutować przygotowane scenografie i rekwizyty oraz odtwórców tekstu dramatu, a nauczyciel ocenić pracę grup.

3. Następnie uczniowie (indywidualnie) czytają podsumowanie analizy poszczególnych scen, aby skonfrontować swoje ustalenia z zaproponowanymi w e‑materiale.

4. W ostatniej części tej fazy lekcji uczniowie indywidualnie wykonują ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się” z cz. 2 cyklu lekcji. Nauczyciel wskazuje im te zadania, które posłużą do syntezy zgromadzonych informacji oraz ułatwią interpretację dramatu.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel zadaje pytania podsumowujące, np. jakie cechy pozwalająuznać Historyję o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim za przykład dramatu średniowiecznego?

2. Na zakończenie lekcji nauczyciel pyta o wątpliwości uczniów związane z interpretacją dramatu, której mają dokonać w domu. Odpowiada na pytania, udziela wskazówek, przypomina, jak powinien zostać skonstruowany szkic interpretacyjny dzieła dramatycznego. Prosi uczniów, by zastanowili się nad wyborem jednego z tematów pracy domowej:
   - misterium jako objawianie tajemnic wiary,
   - elementy religijne i świeckie w misterium,
   - forma misterium jako przejaw sakralnego obrazu świata.
   Jeśli uczniowie mają wątpliwości interpretacyjne, nauczyciel pomaga im je rozwiać.

Praca domowa:

1. Wykorzystując zebrane dotychczas informacje, stwórz interpretację Historyji o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim, uwzględniając następujące problemy:

   - misterium jako objawianie tajemnic wiary,

   - elementy religijne i świeckie w misterium,

   - forma misterium jako przejaw sakralnego obrazu świata.

Materiały pomocnicze:

• J. Lewański, Dramat i teatr średniowiecza i renesansu w Polsce, Warszawa 1981

• Przygotowanie ucznia do odbioru różnych tekstów kultury, pod red. Anny Janus‑Sitarz, Kraków.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Schemat” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.