Dla nauczyciela
Autor: Anna Grabarczyk
Przedmiot: Język polski
Temat: Mesjanizm i winkelriedyzm – dwie koncepcje narodowowyzwoleńcze polskich romantyków
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
przedstawi Konrada, bohatera III cz. Dziadów, jako kluczową postać do zrozumienia mesjanizmu;
opisze cechy Kordiana z dramatu Juliusza Słowackiego;
porówna dwie wielkie koncepcje romantyczne: mesjanizmu i winkelriedyzmu;
nauczy się formułować wypowiedź na temat idei romantycznych.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
podająca;
mapa myśli.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Mesjanizm i winkelriedyzm – dwie koncepcje narodowowyzwoleńcze polskich romantyków”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” oraz przygotowanie mapy myśli obrazującej mesjanizm i winkelriedyzm. Uczniowie mogą korzystać z dostępnych źródeł.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel pyta uczniów o informacje na temat mesjanizmu i winkelriedyzmu, nad którymi mieli popracować w domu. Uczniowie omawiają przygotowane mapy myśli.
Prowadzący zajęcia podaje cele i temat zajęć.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel proponuje uczniom, aby pracując w kilkuosobowych grupach, przedstawili swój pomysł na przedstawienie teatralne lub filmowe z wybranym przez nich bohaterem romantycznym. Ich zadaniem jest:
1) dokonanie wyboru tekstu,
2) wskazanie tych elementów, które powinny zostać najmocniej wyeksponowane w adaptacji.
(Forma prezentacji do wyboru przez uczniów).Uczniowie wspólnie z nauczycielem oglądają filmy z prof. Michałem Kuziakiem. Następnie dzielą się na dwa zespoły. Pierwszy przytacza argumenty, które podaje prof. Michał Kuziak, wskazujące na to, że Kordian Juliusza Słowackiego jest polemiką z dramatem Adama Mickiewicza Dziady cz. III.
Drugi wypisuje różnice, jakie wskazuje wykładowca, pomiędzy koncepcją mesjanizmu u Mickiewicza w wydaniu Konrada, a winkelriedyzmu głoszonego przez Kordiana.Nauczyciel przechodzi do sekcji „Ilustracja interaktywna”. Dzieli uczniów na 4 grupy (lub więcej, w zależności od czasu, który pozostał na pracę z ćwiczeniami). Przydziela uczniom zadania i wyznacza czas na ich realizację. Po zakończeniu pracy weryfikuje poprawność odpowiedzi.
Faza podsumowująca:
Na zakończenie zajęć nauczyciel w ramach ciekawostki może podać następujące informacje:
W roku 2022 przypadają dwusetne urodziny epoki romantyzmu, dlatego Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ogłosił go Rokiem Romantyzmu Polskiego. W podjętej uchwale uznano, że jest to dobry powód do przypomnienia duchowego depozytu, jaki pozostawili nam romantyczni bohaterowie, artyści i myśliciele.
Romantyzm powstawał w czasach narodowej niewoli, carskich represji, zrywów niepodległościowych i nadziei na odzyskanie niepodległości. W wymienionej uchwale Sejmu RP można przeczytać:
Wypracowane lub utrwalone zostały wtedy cechy pozwalające nam przetrwać nawet najdramatyczniejsze próby zniszczenia narodu. Honor, waleczność, głęboki patriotyzm, przywiązanie do tradycji, empatia wobec losu innych i gotowość do ofiar, otwartość na inne kultury oraz przywiązanie do wolności - ten kanon wartości narodowej wspólnoty romantyzmu przeniósł z dawnej Rzeczypospolitej i zdefiniował na nowo.
Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17.11.2021
Praca domowa:
Która z postaw mesjanizmu jest ci bliższa i dlaczego? Rozważ problem.
Materiały pomocnicze:
Urbankowski B., Myśl romantyczna, Warszawa 1979.
Mieczysław Inglot, Romantyzm. Słownik literatury polskiej, Gdańsk 2007.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Prezentacja TED”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.