Autor: Anna Juwan

Temat: Narządy lokomotoryczne zwierząt

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Scharakteryzujesz narządy lokomotoryczne bezkręgowców.

• Porównasz budowę obręczy barkowej różnych kręgowców.

• Rozróżnisz obręcze miedniczne u poszczególnych grup kręgowców.

• Wykażesz związek budowy kończyn kręgowców z pełnioną funkcją oraz ze środowiskiem i trybem życia.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• prezentacja;

• analiza grafiki interaktywnej;

• gra dydaktyczna.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

2. Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy, których zadaniem będzie przygotowanie prezentacji z wykorzystaniem wyszukanych informacji i materiałów (artykuły, zdjęcia, rysunki, filmy) na następujące tematy:
   grupa I – narządy lokomotoryczne u bezkręgowców;
   grupa II – narządy lokomotoryczne u gadów, ptaków i ssaków;
   grupa III – narządy lokomotoryczne u ryb i płazów.
   Prezentacje powinny trwać 7–8 minut.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel wyświetla rysunki zawarte w ćwiczeniu nr 4 (w sekcji „Sprawdź się”), przedstawiające dwa typy osadzenia kończyn względem tułowia u kręgowców, i prosi uczniów, by wskazali grupę lub grupy kręgowców, dla których charakterystyczne jest takie ustawienie.

Faza realizacyjna:

1. Prezentacje uczniów. Część właściwa lekcji zaczyna się od prezentacji i omówienia przez grupy materiałów przygotowanych w domu. Po każdej prezentacji nauczyciel uzupełnia brakujące informacje, ewentualnie koryguje błędy. Pozostali uczniowie mogą prosić o wyjaśnienie niezrozumiałych kwestii.

2. Praca z multimedium („Grafika interaktywna”). Nauczyciel wyświetla grafikę interaktywną i wspólnie z uczniami dokonuje jej analizy. Prosi podopiecznych, by pracując w parach, opisali ewolucję szkieletu kończyn kręgowców (polecenie nr 1) oraz porównali budowę obręczy miednicznej oraz barkowej gadów, ptaków i ssaków, uwzględniając liczbę i nazwy kości, które je budują (polecenie nr 2). Następnie uczniowie konsultują swoje rozwiązania z inną, najbliżej siedzącą parą.

3. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie samodzielnie wykonują ćwiczenie nr 8 (w którym na podstawie przedstawionych informacji mają za zadanie wyjaśnić, w jaki sposób płetwy umożliwiają poskoczkom sprawne poruszanie się na lądzie) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie w 4‑osobowych grupach omawiają prawidłowe rozwiązanie. Po upływie wyznaczonego czasu wskazany przez nauczyciela przedstawiciel grupy prezentuje odpowiedź wraz z jej uzasadnieniem. Klasa ustosunkowuje się do niej. Nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie układają po trzy pytania do quizu dla innych par. Nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na liczbę poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel nagradza zwycięską parę, np. ocenami z aktywności.

Praca domowa:

1. Wykonaj w domu ćwiczenia niezrealizowane na lekcji.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Nauczyciel może wykorzystać medium zamieszczone w sekcji „Grafika interaktywna” na lekcji „Układ szkieletowy zwierząt a sposób poruszania się”.