Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: Biologia
Temat: Narządy lokomotoryczne zwierząt
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Scharakteryzujesz narządy lokomotoryczne bezkręgowców.
Porównasz budowę obręczy barkowej różnych kręgowców.
Rozróżnisz obręcze miedniczne u poszczególnych grup kręgowców.
Wykażesz związek budowy kończyn kręgowców z pełnioną funkcją oraz ze środowiskiem i trybem życia.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
ćwiczenia interaktywne;
prezentacja;
analiza grafiki interaktywnej;
gra dydaktyczna.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.
Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy, których zadaniem będzie przygotowanie prezentacji z wykorzystaniem wyszukanych informacji i materiałów (artykuły, zdjęcia, rysunki, filmy) na następujące tematy:
grupa I – narządy lokomotoryczne u bezkręgowców;
grupa II – narządy lokomotoryczne u gadów, ptaków i ssaków;
grupa III – narządy lokomotoryczne u ryb i płazów.
Prezentacje powinny trwać 7–8 minut.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.
Nauczyciel wyświetla rysunki zawarte w ćwiczeniu nr 4 (w sekcji „Sprawdź się”), przedstawiające dwa typy osadzenia kończyn względem tułowia u kręgowców, i prosi uczniów, by wskazali grupę lub grupy kręgowców, dla których charakterystyczne jest takie ustawienie.
Faza realizacyjna:
Prezentacje uczniów. Część właściwa lekcji zaczyna się od prezentacji i omówienia przez grupy materiałów przygotowanych w domu. Po każdej prezentacji nauczyciel uzupełnia brakujące informacje, ewentualnie koryguje błędy. Pozostali uczniowie mogą prosić o wyjaśnienie niezrozumiałych kwestii.
Praca z multimedium („Grafika interaktywna”). Nauczyciel wyświetla grafikę interaktywną i wspólnie z uczniami dokonuje jej analizy. Prosi podopiecznych, by pracując w parach, opisali ewolucję szkieletu kończyn kręgowców (polecenie nr 1) oraz porównali budowę obręczy miednicznej oraz barkowej gadów, ptaków i ssaków, uwzględniając liczbę i nazwy kości, które je budują (polecenie nr 2). Następnie uczniowie konsultują swoje rozwiązania z inną, najbliżej siedzącą parą.
Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie samodzielnie wykonują ćwiczenie nr 8 (w którym na podstawie przedstawionych informacji mają za zadanie wyjaśnić, w jaki sposób płetwy umożliwiają poskoczkom sprawne poruszanie się na lądzie) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie w 4‑osobowych grupach omawiają prawidłowe rozwiązanie. Po upływie wyznaczonego czasu wskazany przez nauczyciela przedstawiciel grupy prezentuje odpowiedź wraz z jej uzasadnieniem. Klasa ustosunkowuje się do niej. Nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej.
Faza podsumowująca:
Uczniowie układają po trzy pytania do quizu dla innych par. Nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na liczbę poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel nagradza zwycięską parę, np. ocenami z aktywności.
Praca domowa:
Wykonaj w domu ćwiczenia niezrealizowane na lekcji.
Materiały pomocnicze:
Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Dodatkowe wskazówki metodyczne:
Nauczyciel może wykorzystać medium zamieszczone w sekcji „Grafika interaktywna” na lekcji „Układ szkieletowy zwierząt a sposób poruszania się”.