Dla nauczyciela
Autor: Joanna Kalinowska
Przedmiot: Historia
Temat: Walka o wschodnią granicę
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
charakteryzuje, jak kształtowała się granica wschodnia II RP.
analizuje stosunki młodego państwa polskiego z tworzącym się państwem ukraińskim oraz litewskim.
wyjaśnia takie pojęcia jak: koncepcja federacyjna i inkorporacyjna, Orlęta Lwowskie, Litwa Środkowa, traktat brzeski, traktat ryski.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;
analiza materiału źródłowego (porównawcza);
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Walka o wschodnią granicę”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i multimedium w sekcji „Prezentacja multimedialna” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.
Nauczyciel poleca uczniom, aby przygotowali prezentację w oparciu o informacje zawarte w sekcji „Przeczytaj”, aby w fazie wstępnej przedstawić ją na forum klasy. Dzieli uczniów na dwie grupy – jedna skupić się ma na relacjiach polsko‑ukraińskich, druga zaś na polsko‑litewskich.
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla na tablicy uczniom temat lekcji, nawiązując do zagadnień opisanych w sekcji „Wprowadzenie”. Omawia cele lekcji.
Raport z przygotowań. Zalogowany na platformie nauczyciel, przy użyciu raportu, kontroluje przygotowanie uczniów do lekcji: weryfikuje, którzy uczniowie zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem. Uczniowie intuicyjnie tworzą mapę skojarzeń dotyczącą tematu zajęć.
Faza realizacyjna:
Prezentacje uczniów. Część właściwa lekcji zaczyna się od prezentacji efektów pracy w domu wybranych uczniów. Pozostali uczniowie zadają pytania prezentującym oraz uzupełniają informacje.
Praca z multimedium („Prezentacja multimedialna”). Uczniowie wykonują w parach polecenie nr 2 dołączone do prezentacji multimedialnej: „Określ, czy polskie deklaracje wobec Ukraińców z kwietnia 1920 r. zostały przez Polaków dotrzymane. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do przytoczonych tekstów źródłowych”. Po ustalonym czasie wybrana para prezentuje odpowiedź, pozostali uczniowie i nauczyciel odnoszą się do niej. W podobny sposób uczniowie wykonują polecenie nr 3.
Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel, korzystając z tablicy interaktywnej lub rzutnika, wyświetla treść ćwiczeń 1 i 2 zawartego w sekcji „Sprawdź się”. Uczniowie wykonują je indywidualnie, a następnie wspólnie omawiają na forum klasy.
Następne ćwiczenia 3 i 4 wyświetlone przez nauczyciela na tablicy uczniowie rozwiązują w grupach 4‑osobowych. Po wykonaniu każdego zadania i uzgodnieniu przez każdą grupę wspólnej odpowiedzi następuje omówienie rezultatów na forum klasy.
Faza podsumowująca:
Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście wyświetlonych treści prosi uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach nauczyłem się/nauczyłam się…
Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia 6 i 7 z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Cz. Mączyński, Boje lwowskie, cz. 1: Oswobodzenie Lwowa (1‑24 listopada 1918), Warszawa 1921.
Obrona Lwowa 1‑22 listopada 1918, t. 1, Źródła do dziejów walk o Lwów i województwa południowo‑wschodnie 1918–1920, Warszawa 1991.
Wielka historia Polski, tomy 1‑10; Oficyna Wydawnicza FOGRA, Kraków 2016.
E. Czapiewski, J. Tyszkiewicz, Historia powszechna. Wiek XX, Warszawa 2010.
Wskazówki metodyczne:
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Prezentacja multimedialna” do przygotowania się do lekcji powtórkowej dotyczącej kształtowania się granic II RP.