Zwróć uwagę, jakie symbole zostały przedstawione na znaczku; w jaki sposób autor odnosi się do przyłączenia Litwy? Jakimi określeniami się posługuje? Do jakich wartości się odwołuje?

Wyjaśnij, jaki związek istnieje między wydarzeniami, do których nawiązują źródła.

W tekście jest mowa o przyłączeniu Wilna do Polski, zaś na znaczku ukazano herb powstałej w wyniku tego wydarzenia Litwy Środkowej, składający się z polskiego Orła i litewskiej Pogoni.

Rozstrzygnij, jaki stosunek do wydarzeń miał autor w źródle 1. Uzasadnij swoją odpowiedź, odwołując się do konkretnych przykładów.

Autor ma stosunek neutralny, a nawet miejscami pozytywny.

Określ, sympatykiem jakiej ideologii był autor zaprezentowanego w źródle 1 fragmentu artykułu. Uzasadnij swoją odpowiedź.

Autor jest sympatykiem ideologii konserwatywnej, o czym świadczy odwołanie się w tekście do idei narodu.

Zastanów się, kto został przedstawiony jako postać dominująca na karykaturze. Co oznacza wyciągnięta ręka, skąd dysproporcje między dwiema postaciami ukazanymi na karykaturze.

Dysproporcje w ukazaniu postaci Żeligowskiego oraz reprezentanta rządu litewskiego wskazują na słabość tej drugiej strony w konflikcie. Rząd litewski starał się przeciwdziałać zajęciu Wilna przez Polaków. Szabla wznosząca się nad głową Żeligowskiego wskazuje, że strona polska w dochodzeniu swoich roszczeń odwołała się do przemocy.

W jakich słowach autor wyraża się o akcji gen. Żeligowskiego?

Przypomnij sobie wydarzenie z historii starożytnego Rzymu związane z rzeką Rubikon.

Przypomnij sobie, co oznacza określenie „węzeł gordyjski”.

Jaki jest stosunek autora do wydarzeń zaprezentowanych w tekście?

Autor nie pochwala tych wydarzeń, ale popiera je, zdając sobie sprawę z konsekwencji czynu.

Dlaczego autor nazywa opisywane przez siebie wydarzenie przekroczeniem Rubikonu?

Oznacza to, że Polska weszła na drogę tworzenia polityki faktów dokonanych, co doprowadziło do zaostrzenia stosunków z Litwą; Polska przekroczyła pewną granicę, poza którą już nie ma odwrotu.

Zinterpretuj sformułowane przez autora określenie węzła gordyjskiego.

Konflikt z Litwą był niemożliwy do rozstrzygnięcia z powodu wzajemnie wykluczających się pretensji obu stron.

Przyjrzyj się zachowaniu oraz sposobowi przedstawienia poszczególnych postaci, a także symbolom umieszczonym na ilustracji. Która ze stron konfliktu polsko‑bolszewickiego mogła stworzyć takie dzieło? Co mogło być jego celem?

Zaprezentowane powyżej dzieło jest bez wątpienia pochodzenia bolszewickiego. Świadczą o tym zamieszczone w kilku miejscach symbole gwiazdy (np. na piersi czerwonoarmisty na pierwszym planie), a także sposób ukazania ludu pracującego (miejskiego i wiejskiego) z radością witającego nadchodzące wojska. Wymowa propagandowa dzieła jest dość jasna. Armia Czerwona wyzwala masy ludowe w Polsce spod panowania zamożnego ziemiaństwa (będącego spadkobiercą staropolskich tradycji szlacheckich), nie dopuszczając tym samym do powrotu dawnego ustroju pańszczyźnianego. Świetnie obrazuje to scena z pierwszego planu, na którym bolszewicki żołnierz i polski chłop atakują polskich szlachciców, przedstawionych tu zresztą w sposób niezwykle karykaturalny. Te przerysowane figury jaskrawo kontrastują z dostojnymi postaciami czerwonoarmistów i polskich proletariuszy. Cel powstania podobnego dzieła propagandowego wydaje się oczywisty. Poprzez stworzenia plakatu, na którym polskie masy ludowe współpracują z bolszewikami w dziele pozbycia się z Polski znienawidzonych „panów”, Sowieci sugerowali, że prowadzona przez nich wojna nie ma charakteru narodowego (Polacy kontra Rosjanie), lecz społeczny (wyzyskiwani kontra wyzyskiwacze).

Zastanów się, dlaczego określenie zwycięskiej bitwy mianem „cudu” mogło umniejszyć znaczenie całego sukcesu z sierpnia 1920 r.

Określenie zwycięskiej bitwy warszawskiej mianem „cudu” umniejszało rolę czynnika ludzkiego w tym gigantycznym sukcesie, gdyż wskazywało na konieczność zaistnienia boskiej interwencji, aby mógł on w ogóle mieć miejsce. Oznaczało to, że kluczem do wygranej nie było umiejętne dowodzenie Piłsudskiego ani poświęcenie polskich żołnierzy, lecz właśnie boska przychylność. Wyjaśnienie przyczyny, dla której za ukuciem terminu „cud nad Wisłą” stali endecy jest stosunkowo proste. Polska prawica, z Romanem Dmowskim na czele, żywiła głęboką niechęć do osoby Piłsudskiego, który swoją karierę polityczną rozpoczynał jako członek polskiej lewicy, tj. PPS‑u. W pierwszych latach niepodległości Polski wśród przeciwników Marszałka istniała ponadto obawa, że po ustabilizowaniu sytuacji zajmie on znaczące miejsce w nowopowstałym państwie (np. jako prezydent). Z tej przyczyny podkopywanie sukcesów Piłsudskiego stanowiło dla nich priorytet.