Dla nauczyciela

Autor: Anna Juwan

Przedmiot: Biologia

Temat: Wirtualny mikroskop. Pasożyty

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Cele kształcenia - wymagania ogólne
III. Rozwijanie myślenia naukowego; doskonalenie umiejętności planowania i przeprowadzania obserwacji i doświadczeń oraz wnioskowania w oparciu o wyniki badań. Uczeń:
5) przeprowadza celowe obserwacje mikroskopowe i makroskopowe.
Zakres rozszerzony
Cele kształcenia - wymagania ogólne
II. Rozwijanie myślenia naukowego; doskonalenie umiejętności planowania i przeprowadzania obserwacji i doświadczeń oraz wnioskowania w oparciu o wyniki badań. Uczeń:
6) przygotowuje preparaty świeże oraz przeprowadza celowe obserwacje mikroskopowe i makroskopowe.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
X. Różnorodność zwierząt. Uczeń:
3) wymienia cechy pozwalające na rozróżnienie gąbek, parzydełkowców, płazińców, wrotków, nicieni, pierścienic, mięczaków, stawonogów (skorupiaków, pajęczaków, wijów i owadów) i szkarłupni;
XVII. Ekologia.
3. Ekologia ekosystemu. Ochrona i gospodarka ekosystemami. Uczeń:
5) przedstawia adaptacje drapieżników, pasożytów i roślinożerców do zdobywania pokarmu;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

  • Scharakteryzujesz przedstawicieli różnych pasożytów.

  • Dokonasz obserwacji mikroskopowych wybranych przedstawicieli organizmów pasożytniczych.

  • Wymienisz nazwy kilku barwników histologicznych i określisz efekt barwienia wybranych związków chemicznych.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • z użyciem komputera;

  • ćwiczenia interaktywne;

  • rozmowa kierowana;

  • symulacja;

  • ćwiczenia laboratoryjne;

  • prezentacja.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • telefony z dostępem do internetu.

Przed lekcją:

  1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Wirtualny mikroskop. Pasożyty”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj”, tak aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i rozwiązywać zadania.

  2. Chętni/wybrani uczniowie pozyskują samodzielnie materiały dotyczące zasad przygotowania mikroskopowego preparatu parazytologicznego, takie jak filmy i fotografie, z pomocą których przedstawią w formie prezentacji informacje zawarte w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

  1. Nauczyciel wyświetla i odczytuje temat lekcji oraz zawarte w sekcji „Wprowadzenie” cele zajęć. Prosi uczniów lub wybraną osobę o sformułowanie kryteriów sukcesu.

  2. Rozmowa wprowadzająca. Nauczyciel, odwołując się do wiedzy uczniów zdobytej na wcześniejszych zajęciach, zadaje pytania:
    – Jakie wyróżniamy formy pasożytów? Jakie wywołują one choroby?
    – Jaki materiał mikroskopowy należy badać, by stwierdzić obecność danego pasożyta?

Faza realizacyjna:

  1. Prezentacje uczniów. Wybrani przed lekcją uczniowie prezentują zasady przygotowania mikroskopowego preparatu parazytologicznego, wykorzystując wyszukane materiały. Nauczyciel w razie potrzeby dopowiada informacje lub koryguje błędy, odpowiada na pytania uczniów.

  2. Praca z multimedium („Symulacja interaktywna I”). Uczniowie za pomocą wirtualnego mikroskopu przeprowadzają obserwację przywry krwi (Schistosoma haematobium), zwracając uwagę na kształt tego organizmu. Następnie wykonują polecenie nr 2: „Wykonaj w zeszycie schematyczny rysunek przywry krwi (Schistosoma haematobium). Zwróć uwagę na kształt ciała tego pasożyta. Zapisz powiększenie, z którego dokonano obserwacji. Zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu”. Wybrane osoby przedstawiają rysunki na forum klasy.

  3. Praca z drugim multimedium („Symulacja interaktywna II”). Uczniowie za pomocą wirtualnego mikroskopu przeprowadzają obserwację tasiemca bąblowcowego (Echinococcus granulosus). Następnie wykonują polecenie nr 1, w którym mają za zadanie podpisać elementy budowy obserwowanego tasiemca. Wybrani uczniowie prezentują odpowiedzi na forum klasy.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel prosi uczniów o rozwinięcie zdań: „Dziś nauczyłem/nauczyłam się…”, „Zrozumiałem/zrozumiałam, że…”, „Zaskoczyło mnie…”, „Dowiedziałem/dowiedziałam się...”.

Praca domowa:

  1. Wykonaj polecenie nr 1 z sekcji „Symulacja interaktywna I”.

Materiały pomocnicze:

  • Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

  • „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

  • Nauczyciel może wykorzystać medium zamieszczone w sekcji „Symulacja interaktywna I” m.in. na lekcjach: „Cykle rozwojowe płazińców pasożytniczych człowieka i zwierząt”, „Przystosowania tasiemców i przywr do pasożytnictwa”.

Symulacja interaktywna II