Dla nauczyciela
Autorka: Małgorzata Krzeszowska
Przedmiot: wiedza o społeczeństwie
Temat: Prawo a moralność
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Zakres rozszerzony
XI. System prawa w Rzeczypospolitej Polskiej.
Uczeń:
1) rozróżnia źródła, z których wywodzą się normy w różnych systemach prawnych (prawo: zwyczajowe, precedensowe, religijne, pozytywne).
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
charakteryzuje związki między prawem i moralnością;
analizuje podejścia prawa do moralności;
ocenia podejścia ludzi do relacji prawa i moralności.
Strategie nauczania:
konstruktywizm.
Metody i techniki nauczania:
burza mózgów;
rozmowa nauczająca;
drzewko decyzyjne;
dyskusja.
Formy zajęć:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
kartki A2, pisaki.
Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1. Działanie.
2. Weryfikacja wiedzy potocznej – burza mózgów. Uczniowie dzielą się na dwie grupy. Jedna z grup tworzy na kartce A2 wypisuje skojarzenia związane z pojęciem „prawo”, a druga „moralność”. Następnie grupy przedstawiają wyniki pracy na forum i szukają między pojęciami związków. Na koniec wybrana osoba podsumowuje rozmowę.
Faza realizacyjna
1. Uczniowie dzielą się na trzy grupy i zapoznają się z treścią lekcji. Szczególną uwagę zwracają na podejścia prawa do moralności. Każda z grup analizuje jedno z podejść:
grupa 1 – radykalny pozytywizm prawniczy;
grupa 2 – szkoła prawa natury;
grupa 3 – teza racjonalnego prawodawcy.
2. Następnie w grupach uczniowie nanoszą wyznaczone podejście na schemat drzewka decyzyjnego (przykład w materiałach pomocniczych), zwracając uwagę na skutki wprowadzenia w praktyce danego podejścia. Wyniki pracy prezentują na forum klasy.
3. Uczniowie zapoznają się ze schematem mapy myśli, uzupełniają ją i wykonują w parach ćwiczenie 1 do multimedium.
4. Praca z animacją. Po emisji materiału uczniowie wykonują ćwiczenie 2 i dyskutują o stosowaniu formuły Radbrucha.
5. Uczniowie dyskuskutują na temat: Prawo oparte na moralności czy moralność oparta na prawie – co ludzie łatwiej akceptują?
. Chętne/wybrane osoby przedstawiają wnioski.
Faza podsumowująca
1. Uczniowie wykonują ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się” wskazane przez nauczyciela.
2. Chętne osoby podsumowują zajęcia ze swojego punktu widzenia.
Praca domowa:
Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Monika Kotowska‑Lewińska, Szymon Kulmaczewski, Prawo a moralność – zagadnienia normatywne na tle polskiej praktyki orzeczniczej, „Studia Ełckie” 2017, t. 19, nr 3.
Michał Heller, Moralność myślenia, Toruń 2015.
Drzewko decyzyjne
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Na podstawie schematu i animacji uczniowie mogą przygotować krótkie referaty dotyczące systemu wartości i współzależności systemu moralnego i systemu prawnego.