Autorka: Małgorzata Krzeszowska

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Prawo a moralność

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

XI. System prawa w Rzeczypospolitej Polskiej.

Uczeń:

1) rozróżnia źródła, z których wywodzą się normy w różnych systemach prawnych (prawo: zwyczajowe, precedensowe, religijne, pozytywne).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • charakteryzuje związki między prawem i moralnością;

  • analizuje podejścia prawa do moralności;

  • ocenia podejścia ludzi do relacji prawa i moralności.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • burza mózgów;

  • rozmowa nauczająca;

  • drzewko decyzyjne;

  • dyskusja.

Formy zajęć:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • kartki A2, pisaki.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Działanie.

2. Weryfikacja wiedzy potocznej – burza mózgów. Uczniowie dzielą się na dwie grupy. Jedna z grup tworzy na kartce A2 wypisuje skojarzenia związane z pojęciem „prawo”, a druga „moralność”. Następnie grupy przedstawiają wyniki pracy na forum i szukają między pojęciami związków. Na koniec wybrana osoba podsumowuje rozmowę.

Faza realizacyjna

1. Uczniowie dzielą się na trzy grupy i zapoznają się z treścią lekcji. Szczególną uwagę zwracają na podejścia prawa do moralności. Każda z grup analizuje jedno z podejść:

  • grupa 1 – radykalny pozytywizm prawniczy;

  • grupa 2 – szkoła prawa natury;

  • grupa 3 – teza racjonalnego prawodawcy.

2. Następnie w grupach uczniowie nanoszą wyznaczone podejście na schemat drzewka decyzyjnego (przykład w materiałach pomocniczych), zwracając uwagę na skutki wprowadzenia w praktyce danego podejścia. Wyniki pracy prezentują na forum klasy.

3. Uczniowie zapoznają się ze schematem mapy myśli, uzupełniają ją i wykonują w parach ćwiczenie 1 do multimedium.

4. Praca z animacją. Po emisji materiału uczniowie wykonują ćwiczenie 2 i dyskutują o stosowaniu formuły Radbrucha.

5. Uczniowie dyskuskutują na temat: Prawo oparte na moralności czy moralność oparta na prawie – co ludzie łatwiej akceptują?. Chętne/wybrane osoby przedstawiają wnioski.

Faza podsumowująca

1. Uczniowie wykonują ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się” wskazane przez nauczyciela.

2. Chętne osoby podsumowują zajęcia ze swojego punktu widzenia.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

Monika Kotowska‑Lewińska, Szymon Kulmaczewski, Prawo a moralność – zagadnienia normatywne na tle polskiej praktyki orzeczniczej, „Studia Ełckie” 2017, t. 19, nr 3.

Michał Heller, Moralność myślenia, Toruń 2015.

Drzewko decyzyjne

RTMoLM8bIuKGc

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Na podstawie schematu i animacji uczniowie mogą przygotować krótkie referaty dotyczące systemu wartości i współzależności systemu moralnego i systemu prawnego.