Dla nauczyciela
Autor: Katarzyna Lewandowska
Przedmiot: Język polski
Temat: Horacy na tle swojej epoki
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele lekcji. Uczeń:
analizuje utwór Horacego Pieśń na stulecie w kontekście historycznym (obchodów święta ludi saeculares),
rozpoznaje i określa funkcję zastosowanych w tekście środków wyrazu artystycznego,
charakteryzuje na podstawie pieśni stosunek Horacego do cesarza Oktawiana Augusta,
formułuje argumenty i wnioski, rozważając, czy Pieśń na stulecie to utwór religijny, czy polityczny,
opisuje cechy strofy safickiej.
Cele operacyjne. Uczeń:
zna wybrane utwory z literatury polskiej i światowej oraz potrafi mówić o nich, wykorzystując potrzebną terminologię;
świadomie odbiera utwory literackie i teksty kultury na różnych poziomach: dosłownym, metaforycznym, symbolicznym, aksjologicznym;
wykorzystuje wiedzę o języku w odczytaniu sensów zawartych w strukturze głębokiej tekstów literackich.
Strategie nauczania:
konstruktywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja;
rozmowa kierowana.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z grafiką multimedialną zamieszczoną w e‑materiale oraz wykonanie ćw. 1 związanego z grafiką. W ten sposób uczniowie uporządkują swoją wiedzę na temat okresu z historii Imperium Rzymskiego, którego dotyczy lekcja. Można spróbować wprowadzić elementy inscenizacji z epoki, np. poprosić uczniów, by przynieśli rekwizyty związane z Cesarstwem Rzymskim, np. wianek z liści laurowych, tuniki. Wybrany lub chętny uczeń może przygotować wzorcową recytację wiersza Pieśń na stulecie Horacego.
Faza wprowadzająca:
Prowadzący wyświetla na tablicy i przybliża uczniom temat zajęć. Zadaje uczniom pytania, np. o relacje sztuki i polityki znane uczniom z historii i lekcji języka polskiego, starając się naprowadzić uczestników zajęć na przykłady takiej zależności (np. kronikarstwo, mecenat, utwory o charakterze politycznym w okresie oświecenia). Później poleca, by uczestnicy zajęć zapoznali się z tekstem z sekcji „Przeczytaj” i wynotowali z niego najważniejsze informacje.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel zadaje pytania dotyczące bloku tekstowego, sprawdzając, czy uczniowie uważnie go przeczytali, np.:
– Jakie było pochodzenie społeczne Horacego?
– W jakich czasach żył?
– Komu zawdzięcza możliwość rozwijania swego talentu poetyckiego?
– Z czym było związane wielkie święto Rzymu?
– W jaki sposób je obchodzono?
– Jaki był udział Horacego w uroczystościach?
Uczniowie odpowiadają na pytania, odwołując się do tekstu. Nauczyciel może ocenić ich aktywność.Glośne odczytanie Pieśni na stulecie, objaśnienie niezrozumiałych wyrażeń i odwołań kulturowych i historycznych. Wstępne rozpoznanie: określenie podmiotu lirycznego i sytuacji lirycznej.
Następnie nauczyciel prosi uczniów, by w parach wykonali ćwiczenia nr 1‑7. Informuje, że ważny jest czas, ale i precyzja wykonania poleceń. Ocenia wyniki pracy najszybciej zgłaszających się par. Wyjaśnia ewentualne wątpliwości uczniów.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel prosi uczniów o odpowiedź na pytania, np.
– W jakim celu Horacy napisał swoją pieśń?
– Jaka była rola poetów w Cesarstwie Rzymskim?
– Od czego mogła zależeć ich kariera?
– Dlaczego Horacy zdobył uznanie i popularność?Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Praca domowa:
Praca domowa z e‑materiału.
Materiały pomocnicze:
O wolności i niewoli – audycja Ninateki, w której filolog klasyczny Jerzy Roman Kaczyński opowiada o Horacym i jego początkowym umiłowaniu do wolności republikańskich – a następnie – o oddaniu dla władcy, cesarza Augusta
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Ilustracja interaktywna” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.