Autor: Martyna Wojtowicz

Przedmiot: Historia

Temat: Kultura Młodej Polski. Nurty w sztuce przełomu wieków

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje cyfrowe.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wymienia argumenty zwolenników i przeciwników Młodej Polski;

• wskazuje przykłady dzieł sztuki i literatury okresu Młodej Polski pozostające pod wpływem idei narodowych;

• przywołuje najważniejszych twórców Młodej Polski i ich dzieła.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „»Czucie i wiara nad nad mędrca szkiełko i oko«. Kultura Młodej Polski”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z treścią e‑materiału oraz filmami, a następnie rozwiązanie ćwiczenia 1 z sekcji „Sprawdź się” na podstawie treści sekcji „Przeczytaj”.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel prosi wybraną osobę o przeczytanie wyświetlonego tematu zajęć. Następuje wspólne ustalenie kryteriów sukcesu w postaci pytań, na jakie uczniowie będą szukali odpowiedzi podczas zajęć.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel za pomocą dostępnego w panelu użytkownika raportu weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji, m.in. sprawdza, kto wykonał zadane ćwiczenie. Może wyświetlić odpowiedzi uczniów na tablicy interaktywnej. Prosi wybranego ucznia o uzasadnienie swojego rozwiązania.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Jeżeli przygotowanie uczniów do lekcji jest niewystarczające, nauczyciel prosi o indywidualne zapoznanie się z treścią sekcji „Przeczytaj”. Każdy uczestnik zajęć podczas cichego czytania wynotowuje najważniejsze kwestie poruszone w tekście. Następnie wybrani uczniowie odczytują na głos swoje notatki.

2. Nauczyciel prosi wybrane osoby o przedstawienie najważniejszych założeń kultury epoki Młodej Polski. W razie potrzeby uzupełnia odpowiedź danej osoby.

3. Praca z multimedium („Film edukacyjny”). Nauczyciel poleca wybranemu uczniowi, aby przeczytał polecenie 6: „Wyobraź sobie, że jesteś przedstawicielem środowiska warszawskich pozytywistów. Napisz krótką polemikę z założeniami ideowymi twórców Młodej Polski. Odwołaj się do idei wymienionych przez eksperta”. Poleca uczniom, aby podzielili się na czteroosobowe grupy i opracowali w nich odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje.

4. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel wyświetla na tablicy treść najpierw ćwiczenia 4, a następnie 5 z sekcji „Sprawdź się”. Uczniowie tym razem pracują w parach. Ustalają wspólne stanowisko i wskazują wybraną odpowiedź, używając telefonów lub komputerów. Nauczyciel kontroluje wyniki pracy uczniów, którzy następnie łączą się w grupy czteroosobowe i dyskutując, uzasadniają swój wybór w tym ćwiczeniu.

5. Nauczyciel wyświetla uczestnikom zajęć kolejne ćwiczenie 5. Wraz z uczniami rozwiązuje je na forum klasy.

6. Prowadzący zadaje uczniom pytania: W jaki sposób sytuacja Polski i Polaków pod zaborami wpływała na kulturę Młodej Polski? W jaki sposób elementy narodowowyzwoleńcze przewijały się w dziełach jej twórców? Uczniowie wskazują znane sobie przykłady.

Faza podsumowująca:

1. Zalogowany na platformie nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Wybrany uczeń odczytuje cele lekcji, następuje wspólne omówienie: co udało się osiągnąć, do czego warto wrócić, czego nie udało się zrealizować i dlaczego. Później nauczyciel analizuje przebieg lekcji i przeprowadza ewaluację, z której wnioski wykorzysta w przyszłości.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia 6, 7 i 8 z sekcji „Sprawdź się”.

2. (Dla uczniów chętnych) Wykonaj polecenie 3 z sekcji „Film edukacyjny”.

Materiały pomocnicze:

Programy i dyskusje literackie okresu Młodej Polski, oprac. M. Podraza‑Kwiatkowska, Wrocław 2000.

A. Hutnikiewicz, Młoda Polska, Warszawa 2007.

R.J. Kluszczyński, Sztuka Młodej Polski, Kraków 2020.

Wskazówki pomocnicze:

Wykład prof. Chwalby może zostać wykorzystany w lekcjach powtórkowych dotyczących Polski przełomu XIX i XX w. oraz na lekcjach języka polskiego jako uzupełnienie.

Spis ilustracji nieopisanych:

• Ćwiczenie 2 – ilustracja 1: Kościół św. Jakuba Apostoła w Ścinawce Dolnej; Neoromanizm; CC BY‑SA 3.0, Jacek Halicki, Wikimedia Commons.

• Ćwiczenie 2 – ilustracja 2: Domek ogrodowy w Puławach; Neogotyk; CC BY‑SA 3.0, Grzegorz Hałaś, Wikimedia Commons.

• Ćwiczenie 2 – ilustracja 3: Willa pod Jedlami; CC BY‑SA 4.0, Aneta Pawska, Wikimedia Commons.

• Ćwiczenie 2 – ilustracja 4: Wnętrze kościoła w Bielsku‑Białej; Klasycyzm; CC BY‑SA 3.0, Ela Lesiak, Wikimedia Commons.

• Ćwiczenie 2 – ilustracja 5: Kamienica w Warszawie przy ul. Senatorskiej 38; licencja edukacyjna, muzeumsecesji.pl.

• Ćwiczenie 2 – ilustracja 6: Belweder, widok od strony dziedzińca; CC BY‑SA 3.0, Bartosz Morąg, Wikimedia Commons.

• Ćwiczenie 3 – ilustracja 1: Dzieci w ogrodzie Władysława Podkowińskiego, 1892; domena publiczna, Wikimedia Commons.

• Ćwiczenie 3 – ilustracja 2: Piaskarze Aleksandra Gierymskiego, 1887; domena publiczna, Wikimedia Commons.

• Ćwiczenie 3 – ilustracja 3: Musica sacra Edwarda Okunia, 1915; domena publiczna, Wikimedia Commons.