Autor: Paulina Król

Temat: Poglądy księdza Czerlona i Karola Wąbrowskiego na temat możliwości poznawczych człowieka w kontekście tytułu powieści Granica Zofii Nałkowskiej

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• wyjaśnia znaczenie tytułu Granica, biorąc pod uwagę różne konteksty;

• analizuje tekst literacki: fragment Granicy Zofii Nałkowskiej, zwracając uwagę na właściwą ścieżkę analizy i interpretacji;

• charakteryzuje język powieści Granica.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• nauczanie wyprzedzające.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• praca z tekstem;

• dyskusja;

• rozmowa kierowana.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu;

• kartki.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się treścią powieści Zofii Nałkowskiej Granica.

2. Nauczyciel udostępnia uczniom e‑materiał: „Poglądy księdza Czerlona i Karola Wąbrowskiego na temat możliwości poznawczych człowieka w kontekście tytułu powieści Granica Zofii Nałkowskiej”. Prosi o przygotowanie wstępnej analizy tytułowego fragmentu powieści.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat zajęć. Uczniowie zapoznają się z treścią „Wprowadzenia” i celami, następnie określają kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel sprawdza podstawową wiedzę uczniów ze znajomości lektury Granica Zofii Nałkowskiej. Uczniowie wyświetlają sekcję „Gra edukacyjna” i rozwiązują quiz. Nauczyciel sprawdza wyniki. W tym czasie uczniowie wykonują ćwiczenie 2.

3. Nauczyciel rozpoczyna rozmowę na temat sporu światopoglądowego pomiędzy księdzem Czerlonem a naukowcem Karolem Wąbrowskim.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie dzielą się, tworząc grupę zieloną i niebieską. Grupy wyznaczają osobę prezentującą. Nauczyciel rozdaje im karteczki samoprzylepne. Uczniowie dyskutują w swoich grupach na temat poglądów tytułowych bohaterów (grupa zielona - Adolf Czerlon, grupa niebieska - Karol Wąbrowski). Zapisują na karteczkach hasła związane z poglądami bohaterów. W tym samym czasie nauczyciel rysuje na tablicy dwie kolumny: Adolf Czerlon i Karol Wąbrowski. Po wykonaniu polecenia prezenterzy grup podchodzą z karteczkami do tablicy i stają przy odpowiednich kolumnach. Przyklejają karteczki i odczytują ich treść oraz wyjaśniają. Reszta grupy dopowiada informacje. Nauczyciel zapisuje notatki, a na koniec komentuje pracę grup.

2. Uczniowie odczytują fragmenty tekstu Ewy Frąckowiak O poszukiwaniu światopoglądu: interpretacja „Granicy” Zofii Nałkowskiej z sekcji „Przeczytaj”. Następnie wypisują na kartkach skojarzenia do hasła: optymizm poznawczy. Rozpoczynają dyskusję: „Granica” jako fundamentalny ideowy sens. W tym celu uczniowie wyznaczają obserwatorów. Nauczyciel monitoruje pracę, przydziela punkty za udział w dyskusji, obserwatorzy przedstawiają wnioski z dyskusji.

3. Uczniowie dobierają się w pary i zapoznają się z treścią multimedium z sekcji „Audiobook”. Wykonują polecenie 1 i 2. Po zakończeniu zadania nauczyciel prosi o odczytanie odpowiedzi. Następnie udziela komentarza zwrotnego.

4. Nauczyciel wyświetla polecenie 3 z sekcji „Gra edukacyjna”. Uczniowie podają argumenty.

Faza podsumowująca:

1. Na zakończenie nauczyciel prosi uczniów, aby dobrali się w trzy osoby i zredagowali 5 pytań, nad którymi można zastanawiać się i szukać na nie odpowiedzi po zakończeniu lektury całej powieści Granica Zofii Nałkowskiej.

2. Nauczyciel analizuje przebieg lekcji i przeprowadza ewaluację, z której wnioski wykorzysta w przyszłości.

Praca domowa:

1. Wykonaj polecenie 3 z sekcji „Gra edukacyjna”.

Materiały pomocnicze:

• Włodzimierz Wójcik, Zofia Nałkowska, Warszawa 1973.

• Ewa Frąckowiak, O poszukiwaniu światopoglądu: interpretacja „Granicy” Zofii Nałkowskiej, „Pamiętnik Literacki” 1973, nr 64/1.

Wskazówki metodyczne

• Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Audiobook” do podsumowania lekcji.