Autor: Anna Juwan

Temat: Opieka nad potomstwem – formy i znaczenie

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Porównasz strategie opieki nad potomstwem – typu „r” i „k”.

• Dowiesz się, czym jest przykładowa pośrednia i bezpośrednia opieka nad potomstwem. 

• Poznasz formy opieki nad potomstwem u różnych gatunków zwierząt.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• rozmowa kierowana;

• ćwiczenia interaktywne;

• praca z audiobookiem;

• mapa myśli;

• gra dydaktyczna.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• arkusze papieru, flamastry.

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Audiobook”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Rozmowa wprowadzająca. Nauczyciel inicjuje rozmowę na podstawie pytania zawartego we wprowadzeniu: „Jaki jest cel opieki nad potomstwem?”.

Faza realizacyjna:

1. Praca z multimedium („Audiobook”). Uczniowie zapoznają się z audiobookiem. Podczas słuchania wynotowują informacje na temat cech poszczególnych strategii rozrodczych i form opieki nad potomstwem. Następnie wykonują indywidualnie polecenie nr 1 (w którym mają za zadanie opisać strategię „r” oraz strategię „k”) oraz polecenie nr 2 (w którym mają za zadanie porównać opiekę sprawowaną pośrednio i bezpośrednio). Uczniowie porównują swoje rozwiązania z kolegą lub koleżanką. Wybrane osoby przedstawiają swoje odpowiedzi na forum klasy.

2. Mapa myśli. Nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy i każdej rozdaje arkusz papieru formatu A3. Uczniowie w grupach wykonują mapę myśli na temat cech poszczególnych strategii rozrodczych i form opieki nad potomstwem oraz przykładowych gatunków, u których występują, wpisując hasła, rysunki i opisy. Następnie uczniowie prezentują swoje mapy myśli. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje lub uzupełnia informacje.

3. Praca w parach z treścią e‑materiału. Uczniowie na podstawie przeczytanego tekstu oraz informacji zawartych w medium w sekcji „Audiobook” układają pytania do quizu dla innych par. Nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na liczbę poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel ogłasza zwycięską parę.

4. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie samodzielnie wykonują ćwiczenie nr 8 (w którym mają za zadanie na podstawie własnej wiedzy określić, jaki rodzaj opieki nad potomstwem został przedstawiony w tekście źródłowym, i uzasadnić odpowiedź, wykorzystując przykłady z tekstu) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie w 4‑osobowych grupach omawiają prawidłowe rozwiązanie. Po upływie wyznaczonego czasu wskazany przez nauczyciela przedstawiciel grupy prezentuje odpowiedź wraz z jej uzasadnieniem. Klasa ustosunkowuje się do niej. Nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie wykonują ćwiczenie nr 6 (w którym mają za zadanie uzupełnić tabelę dotyczącą opieki pośredniej i bezpośredniej, przeciągając w odpowiednie miejsca podane sformułowania) z sekcji „Sprawdź się”. Chętne osoby prezentują swoją odpowiedź.

2. Nauczyciel wyświetla treści zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i na ich podstawie dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji. Wyjaśnia także wątpliwości uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia od 1 do 7 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Neil A. Campbell i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium z sekcji „Podsumowanie” w celu przygotowania się do lekcji powtórkowej.