Dla nauczyciela
Autor: Marta Kulikowska
Przedmiot: Język polski
Temat: Ryszard Krynicki: minimalizm haiku
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele operacyjne. Uczeń:
Poznaje charakter twórczości Ryszarda Krynickiego.
Utrwala wiedzę na temat przedstawicieli Nowej Fali.
Interpretuje utwory Ryszarda Krynickiego z gatunku haiku.
Charakteryzuje gatunek haiku.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Nauczyciel poleca, by uczniowie zapoznali się blokiem tekstowym lekcji Ryszard Krynicki: minimalizm haiku. Prosi również, by przeczytali haiku zacytowane w sekcjach „Ilustracja interaktywna” i „Sprawdź się”. Proponuje, by zainteresowani uczniowie wyszukali w internecie (np. w zbiorach on‑line oddziałów Muzeum Narodowego) obrazy, które mogłyby ilustrować cytowane haiku. Uczniowie mogą wykonać z nich prezentację.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel prosi wybrane osoby o odczytanie haiku zamieszczonych w materiale. Tłem do ich głosowej interpretacji może być prezentacja malarstwa przygotowana przez uczniów.
Później nauczyciel prosi, by uczniowie podzielili się swoimi wrażeniami na temat wysłuchanych utworów. Zadaje pytanie: czym charakteryzuje się haiku jako gatunek? Uczniowie odpowiadają swobodnie, mogą także sięgnąć do słownika zamieszczonego w e‑materiale.
Faza realizacyjna:
Na początku tej fazy lekcji nauczyciel pyta: Czy łatwo jest stworzyć haiku? O czym trzeba pamiętać? Gdy uczniowie formułują odpowiedzi, nauczyciel dba o to, by nie zapomnieli o refleksyjnym charakterze haiku i o tym, że powinno oddawać ulotność chwili.
Następnie prowadzący proponuje, by uczniowie, pracując w parach, spróbowali napisać własne haiku. Można wybrać krąg tematyczny, w którym będą się mieścić utwory, ale nie jest to konieczne.
Po upływie wyznaczonego czasu wybrane pary przedstawiają rezultaty swojej pracy. Pozostali uczestnicy zajęć słuchają haiku i starają się określić, jakie jest ich metaforyczne (lub dosłowne) przesłanie. Nauczyciel może ocenić pracę uczniów.
W drugiej części fazy realizacyjnej lekcji uczniowie, dalej pracując w parach, rozwiązują wskazane przez nauczyciela ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”. Później wspólnie dyskutują nad rozwiązaniami.
Faza podsumowująca:
W ramach podsumowania uczniowie wykonują indywidualnie ćw. 2 z sekcji „Sprawdź się”.
Na koniec zajęć nauczyciel prosi wybranych uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach dowiedziałem się…, nauczyłem się...
Praca domowa:
Sprawdź, jacy inni autorzy tworzyli haiku po polsku. Przeczytaj kilka utworów i zanotuj swoje refleksje na ich temat.
Materiały pomocnicze:
Czesław Miłosz, Haiku, Kraków 1992.
Ryszard Krynicki, Haiku. Haiku mistrzów, Kraków 2014.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Ilustracja interaktywna” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.