Autor: Joanna Kalinowska

Temat: Początki Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Polska Lubelska

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia, czym była Polska Lubelska i co oznaczają takie pojęcia jak: Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego, Krajowa Rada Narodowa i Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej;

• omawia hasła Manifestu PKWN;

• wskazuje metody, jakimi komuniści zdobywali władzę w Polsce;

• tłumaczy, czym był proces szesnastu.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel poleca uczniom, aby w oparciu o informacje zawarte w sekcji „Przeczytaj” przygotowali prezentację, którą następnie przedstawią w fazie realizacyjnej na forum klasy.

2. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Początki Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Polska Lubelska”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

Faza wstępna:

1. Prowadzący lekcję określa cel zajęć i informuje uczniów o ich planowanym przebiegu. Wyświetla na tablicy temat lekcji.

2. Raport z przygotowań. Zalogowany na platformie nauczyciel przy użyciu raportu weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, którzy uczniowie zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem. Uczniowie intuicyjnie tworzą mapę skojarzeń dotyczącą tematu zajęć, centralnym hasłem może być „Polska Lubelska”.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel przypomina o prezentacjach przygotowanych przez uczniów przed lekcją. Poleca wybranej osobie (lub ochotnikowi) zaprezentowanie swojej pracy przed resztą klasy. Po prezentacji uczniowie krótko o niej dyskutują, dodają informacje, które ich zdaniem warto uwzględnić. Prowadzący może korygować odpowiedzi i je uzupełniać.

2. Praca z pierwszym multimedium („Mapa interaktywna”). Uczniowie indywidualnie zapoznają się z mapą i wykonują polecenie 2: wskazują tereny i miasta znajdujące się pod władzą PKWN. Następnie wyjaśniają, dlaczego PKWN działał na tym właśnie terenie i jakie fakty świadczą o braku suwerenności Polski Lubelskiej (polecenie 3). Po ustalonym czasie wskazane przez prowadzącego osoby przedstawiają swoje odpowiedzi, pozostali uczniowie mogą dopowiadać ważne ich zdaniem informacje.

3. Praca z drugim multimedium („Audiobook + Sprawdź się”). Nauczyciel czyta polecenie 2: „Opisz, jakie najważniejsze problemy polityczne, społeczne i gospodarcze zostały poruszone w Manifeście” i prosi uczniów, aby wykonali je w parach po wysłuchaniu audiobooka. Wybrana osoba z pary prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje.

Faza podsumowująca:

1. W ramach podsumowania lekcji „Początki Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Polska Lubelska” nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio: Przypomniałam/Przypomniałem sobie, że… Co było dla mnie łatwe… Czego się nauczyłam/nauczyłem… Co sprawiało mi trudność…

2. Na zakończenie nauczyciel omawia przebieg zajęć i pracę uczniów, ocenia przedstawioną prezentację.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia 1 i 2 z sekcji „Audiobook + Sprawdź się”.

2. Opracuj podsumowanie tematu „Początki Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Polska Lubelska” w formie pytań do krzyżówki.

Materiały pomocnicze:

A. Czubiński, Dzieje najnowsze Polski. Polska Ludowa (1944–1989), Poznań 1992.

R. Kaczmarek, Historia Polski 1914–1989, Warszawa 2010.

A. Leszczyński, Ludowa historia Polski. Historia wyzysku i oporu. Mitologia panowania, Warszawa 2020.

W. Roszkowski, Historia Polski 1914–2015, Warszawa 2017.

Wiek XX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska‑Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 2002.

T. Torańska, Oni, Warszawa 1989.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z audiobookiem, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę. Nagranie, podobnie jak mapa, może być także wykorzystane w kolejnych lekcjach związanych z władzą komunistów po II wojnie światowej.