Imię i nazwisko autora:

Krystyna Wosińska

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Co to jest promieniowanie termiczne ciał?

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne:
I. Wykorzystanie pojęć i wielkości fizycznych do opisu zjawisk oraz wskazywanie ich przykładów w otaczającej rzeczywistości.

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
15) wyodrębnia zjawisko z kontekstu, nazywa je oraz wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla jego przebiegu.
X. Fizyka atomowa. Uczeń:
1) analizuje na wybranych przykładach promieniowanie termiczne ciał i jego zależność od temperatury.

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
19) wyodrębnia zjawisko z kontekstu, nazywa je oraz wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla jego przebiegu.
XI. Fizyka atomowa. Uczeń:
1) analizuje na wybranych przykładach promieniowanie termiczne ciał i jego zależność od temperatury.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. rozumie, czym jest promieniowanie termiczne,

2. wyjaśnia i omawia przyczynę emisji promieniowania termicznego,

3. wykorzystuje właściwości promieniowania termicznego w rozwiązywaniu zagadnień.

Strategie nauczania:

strategia eksperymentalno‑obserwacyjna (dostrzeganie i definiowanie problemów)

Metody nauczania:

wykład informacyjny, wysłuchanie audiobooka, analiza pomysłów

Formy zajęć:

praca w grupach, praca indywidualna

Środki dydaktyczne:

komputer z rzutnikiem lub tablety do dyspozycji każdego ucznia

Materiały pomocnicze:

e‑materiał: „Zależność promieniowania termicznego od temperatury”, „Widmo promieniowania cieplnego”, „Światło białe jako składowa barw”

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Wprowadzenie zgodnie z treścią w części „Czy to nie ciekawe?”.
Odwołanie do codziennej wiedzy uczniów o świeceniu rozgrzanych ciał.

Faza realizacyjna:

Nauczyciel wyjaśnia, czym jest promieniowanie termiczne, powiązując jego emisję z ruchem termicznym cząsteczek ciała. Następnie podaje definicję natężenia promieniowania i prosi uczniów o przypomnienie definicji temperatury. Na tej podstawie uczniowie w dyskusji z pomocą nauczyciela ustalają, jaka jest jakościowa zależność natężenia promieniowania od temperatury ciała emitującego promieniowanie.
Nauczyciel wyjaśnia, dlaczego nie widzimy świecenia ciał o niskiej temperaturze, choć one też emitują promieniowanie termiczne. Podkreśla, że promieniowanie termiczne nie jest ograniczone do wąskiego zakresu światła widzialnego.
Uczniowie wysłuchują audiobooka, a następnie w grupach rysują schemat przedstawiający pochłanianie i emisję promieniowania termicznego przez powierzchnię Ziemi i przez atmosferę.

Faza podsumowująca:

Uczniowie w grupach rozwiązują zadania 7 i 8 z zestawu ćwiczeń, następnie dyskutują na forum klasy ich rozwiązania. Poprzez analizę wypowiedzi uczniów nauczyciel określa w jakim stopniu osiągnięte zostały wyznaczone cele.

Praca domowa:

Do wyboru 4 zadania z zestawu ćwiczeń w celu utrwalenia wiadomości o promieniowaniu termicznym.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Multimedium bazowe może też być wykorzystane przez uczniów poza lekcjami do wzbogacenia wiedzy o promieniowaniu termicznym.
Zadania z zestawu ćwiczeń można potraktować jako zadania domowe lub niektóre z nich rozwiązać na lekcji.