Autor: Paweł Kaniowski

Temat: Platon: teoria idei i kosmologia

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

• wyjaśnia, czym jest Platoński idealizm i kosmologia;

• interpretuje fragment tekstu Platona Timajos;

• charakteryzuje rolę Demiurga w stworzeniu świata;

• rekonstruuje Platoński pogląd o hierarchicznej strukturze bytu i o bytach idealnych na jej szczycie.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja;

• film;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z medium w sekcji „Film edukacyjny”.

Faza wprowadzająca:

1. Po zalogowaniu na platformie nauczyciel prezentuje (na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika) temat lekcji oraz cele zajęć. Omawia lub ustala razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Kiedy po raz pierwszy w filozofii pojawiła się idea Dobra?

Faza realizacyjna:

1. Mapa myśli. Nauczyciel dzieli klasę na dwa zespoły. Każda z grup ma za zadanie przygotować mapę myśli dotyczącą podanego tematu:
   – grupa 1.: teoria idei,
   – grupa 2.: kosmologia.
   Po wyznaczonym czasie przedstawiciele grup łączą stworzone mapy w jedną mapę myśli dotyczącą myśli Platona. Nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej i uzupełnia ich odpowiedzi.

2. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Film”, a następnie odczytuje polecenia:
   – Zapoznaj się z tekstem źródłowym, a następnie wyjaśnij, czym są „dwie rzeczy”, które rozróżnia Platon. W jaki sposób można je poznać?;
   – Według jakiego wzoru Demiurg‑budowniczy tworzył swoje dzieło? Co przemawia za tym, że korzystał z określonego modelu? Jaki jest stworzony przez niego świat?;
   – Dlaczego Demiurg stworzył świat? Znajdź w tekście odpowiednie argumenty. Uczniowie pracują w parach, analizując treść zadania, dyskutując i zapisując wnioski. Wybrane grupy omawiają swoje rozwiązanie i spostrzeżenia na forum klasy.

3. Praca z drugim multimedium. Uczniowie zapoznają się z materiałem w sekcji „Prezentacja TED”. Każdy uczeń pracuje indywidualnie, samodzielnie przygotowując odpowiedzi do polecenia nr 1 i ćwiczeń nr 1–2. Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie wybrani lub chętni uczniowie odczytują swoje propozycje. Nauczyciel komentuje rozwiązania uczniów.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi uczniów o podsumowanie zgromadzonej wiedzy, zadając pytanie: Czy przekonuje cię Platoński pogląd o hierarchicznej strukturze bytu i o bytach idealnych na jej szczycie? Swoją odpowiedź uzasadnij.

2. Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Stwórz plakat, na którym przedstawisz hierarchiczną strukturę bytów.

Materiały pomocnicze:

• Krokiewicz A., Zarys filozofii greckiej, Warszawa 2000.

• Leśniak K., Platon, Warszawa 1993.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie zapoznają się z multimedium w sekcji „Film” i przygotowują do niego pytania. Następnie zadają je sobie nawzajem, sprawdzając stopień przyswojenia jego treści.