Autorka: Anna Wąsiel‑Alberska

Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie

Temat: Bezpieczeństwo narodowe i siły zbrojne

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

VII. Współczesne stosunki międzynarodowe.

Uczeń:

11) przedstawia genezę, cele i najważniejsze organy Organizacji Paktu Północnoatlantyckiego; ocenia wpływ tej organizacji na utrzymanie pokoju międzynarodowego i pozycję Stanów Zjednoczonych Ameryki w świecie.

Zakres rozszerzony

V. Państwo, myśl polityczna i demokratyzacja.

Uczeń:

2) charakteryzuje atrybuty państwa jako organizacji politycznej (terytorialność, przymusowość, suwerenność zewnętrzna i wewnętrzna); przedstawia cechy władzy państwowej.

XIII. Ład międzynarodowy.

Uczeń:

23) wymienia najważniejsze operacje pokojowe i militarne Organizacji Paktu Północnoatlantyckiego; wykazuje zmieniającą się rolę tej organizacji od lat 90. XX w.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• definiuje pojęcie bezpieczeństwa narodowego;

• wskazuje na relacje między bezpieczeństwem wewnętrznym i zewnętrznym;

• charakteryzuje różne obszary bezpieczeństwa państwa;

• ocenia znaczenie organizacji międzynarodowych dla bezpieczeństwa państwa.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• mapa myśli;

• metoda akwarium;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Przedstawienie tematu i celów zajęć.

2. Wspólne zdefiniowanie pojęcia „bezpieczeństwo narodowe”. Uczniowie pracują metodą burzy mózgów. Wypisują swoje propozycje na tablicy. Po fazie twórczej następuje weryfikacja pomysłów i utworzenie definicji.

3. Mapa myśli. Uczniowie wypisują obszary, w których państwo zabezpiecza obywateli.

Faza realizacyjna

1. Losowy podział na dwie grupy. Nauczyciel informuje, że uczniowie będą uczestniczyć w dyskusji na temat: „Polityka państwa polskiego w obszarze bezpieczeństwa obywateli”.

2. Wyjaśnienie, na czym polega metoda akwarium: pierwsza grupa siada w kręgu i dyskutuje na zadany temat. Druga grupa zajmuje miejsca dookoła i obserwuje przebieg dyskusji. Jej zadaniem jest analiza doboru i skuteczności argumentów, przestrzegania zasad i ogólnego przebiegu debaty.

Jeśli dyskutanci nie potrafią sami znaleźć argumentów, nauczyciel może na początku udzielić im podpowiedzi:

• Jakie obszary bezpieczeństwa powinny być pozostawione władzom państw?

• Które obszary bezpieczeństwa zależą od decyzji europejskich?

• W jakich obszarach polityki bezpieczeństwa potrzebna jest współpraca globalna?

• Czy organizacje pozarządowe mogą wspomagać państwa w zapewnianiu bezpieczeństwa?

3. Przypomnienie zasad obowiązujących w czasie dyskusji, np. należy mówić zwięźle i na temat, nie obrażać innych, nie przerywać innym, nie podnosić głosu, słuchać uważnie wypowiedzi innych itp. Nauczyciel wyznacza dokładny czas dyskusji.

4. Po zakończeniu debaty uczniowie mogą zamienić się rolami. Następnie nauczyciel prosi wybranych/chętnych uczniów o dokonanie oceny umiejętności prowadzenia dyskusji, trzymania się tematu, doboru argumentów itp. osób z grupy dyskutującej.

Faza podsumowująca

1. Uczniowie, jako podsumowanie dyskusji, odwołują się do mapy myśli i oceniają poziom bezpieczeństwa ludności w poszczególnych obszarach.

2. Wybrana/chętna osoba podsumowuje i ocenia politykę bezpieczeństwa w Polsce.

3. Wykonanie w parach ćwiczeń 4–8 z sekcji „Sprawdź się”. Wspólne omówienie odpowiedzi.

Praca domowa:

Napisz krótki esej i zaproponuj w nim rozwiązania mające na celu podniesienie bezpieczeństwa w wybranym przez siebie obszarze.

Materiały pomocnicze:

Marcin Nowiński, Pojęcie bezpieczeństwa międzynarodowego w prawie europejskim i międzynarodowym w kontekście uprawnień służb specjalnych, [w:] Piotr Burczaniuk (red.), Uprawnienia służb specjalnych z perspektywy współczesnych zagrożeń bezpieczeństwa narodowego: wybrane zagadnienia, Warszawa 2017.

Bogdan Zdrodowski, Istota bezpieczeństwa państwa, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis” 2019, 9 (3).

Małgorzata Czuryk, Katarzyna Dunaj, Mirosław Karpiuk, Krzysztof Prokop, Bezpieczeństwo państwa: zagadnienia prawne i administracyjne, Olsztyn 2016.

Karolina Olak, Antoni Olak, Współczesne rozumienie bezpieczeństwa narodowego, „Acta Scientifica Academiae Ostroviensis” 2016, 7 (1).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Spacer wirtualny może być wstępem do rozpoczęcia dyskusji metodą akwarium.