Autor: Stanisław Mrozowicz

Przedmiot: Historia

Temat: Tańczący kongres – nowy ład europejski po wojnach napoleońskich

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wymienia dyplomatów europejskich, którzy byli „architektami” ładu wiedeńskiego;

• omawia najważniejsze postanowienia kongresu wiedeńskiego;

• wyjaśnia hasła: legitymizm, restauracja, równowaga sił;

• wymienia decyzje kongresu, które mogły w przyszłości prowadzić do kolejnych konfliktów w Europie;

• tłumaczy, czym było Święte Przymierze.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Wyświetlenie przez nauczyciela tematu i celów zajęć, przejście do wspólnego ustalenia kryteriów sukcesu.

2. Nauczyciel inicjuje rozmowę wprowadzającą w temat lekcji. Wspomina, że kongres wiedeński odbywał się w Wiedniu od 1814 do 1815 r. Pyta uczniów: Co działo się wcześniej w Europie?

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie zapoznają się z częścią Przeczytaj, nastęnie poszukują odpowiedzi na pytania sformułowane przez nauczyciela, dotyczące zasad, jakimi kierowali się uczestnicy kongresu – równowagi sił, legitymizmu, restauracji, problemów, jakie miał rozwiązać kongres wiedeński, a także sytuacji Francji po stu dniach Napoleona. Na pytania odpowiadają wskazani uczniowie, a nauczyciel uzupełnia brakujące zagadnienia lub koryguje wypowiedzi.

2. Praca z multimedium. Nauczyciel poleca, aby uczniowie w parach zapoznali się z mapą interaktywną przedstawiającą najważniejsze decyzje terytorialne kongresu. Następnie uczniowie wykonują polecenie 2, wskazują regiony, które przyłączono do Prus.

3. Nauczyciel prosi, aby wskazana osoba (albo ochotnik) przeczytała polecenie 3: „Na podstawie informacji zawartych na mapie oceń, które z trzech państw: Rosja, Austria czy Prusy, najbardziej skorzystało na postanowieniach kongresu wiedeńskiego. Weź pod uwagę położenie geograficzne zdobytych terytoriów, ich rozmiar oraz uwarunkowania gospodarcze. Uzasadnij odpowiedź, podając co najmniej dwa argumenty”. Nauczyciel poleca, aby uczniowie opracowali swoje odpowiedzi, a następnie je przedstawili wraz z uzasadnieniem. Następuje wspólne omówienie odpowiedzi.

4. Dla utrwalenia wiadomości uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenie 3, przyporządkowują postanowienia kongresu wiedeńskiego do państw, których one dotyczyły.

5. Nauczyciel wspomina, że kongres wiedeński zajmował się nie tylko kwestiami terytorialnymi; wśród innych ważnych tematów były sprawy zakazu handlu niewolnikami, regulacji żeglugi na rzekach międzynarodowych czy ustalenie zasad dyplomacji. Te ostatnie omawia dokładniej, a uczniowie wykonują ćwiczenie 4.

6. Prowadzący prosi, aby uczniowie wykonali indywidualnie ćwiczenie 6, a następnie zadaje im pytanie: Jak oceniacie, czy kongres wiedeński spełnił swoje założenia? Czy zagwarantował pokój i bezpieczeństwo Europy oraz europejskich władców tak, jak tego chcieli jego uczestnicy? Czy raczej spowodował nowe zagrożenia? Jeśli tak - jakie? Uczniowie przedstawiają swoją ocenę i uzasadnienia.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście ich realizacji następuje omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń i poleceń z sekcji „Sprawdź się”.

2. Jako podsumowanie lekcji „Tańczący kongres – nowy ład europejski po wojnach napoleońskich” nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio: Przypomniałam/Przypomniałem sobie, że... Co było dla mnie łatwe... Czego się nauczyłam/nauczyłem... Co sprawiało mi trudność...

3. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenie 9: „Zapoznaj się z dwiema opiniami dotyczącymi oceny postanowień kongresu wiedeńskiego i zdecyduj, z którą z nich się zgadzasz. Uzasadnij odpowiedź”.

Materiały pomocnicze:

• A. Chwalba, Historia powszechna. Wiek XIX, Warszawa 2011.

• W. Dobrzycki, Historia stosunków międzynarodowych 1815‑1945, Warszawa 2007.

• Wiek XIX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska‑Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1998.

• Wielka historia świata, t. 1–12 (praca pod patronatem Polskiej Akademii Umiejętności); Świat Książki 2004–2006.

• Wielka historia Polski, t. 1–10; Oficyna Wydawnicza FOGRA, Kraków 2016.

Wskazówki metodyczne:

• Uczniowie na podstawie sekcji „Mapa interaktywna” przygotowują prezentację multimedialną będącą podsumowaniem lekcji.