Dla nauczyciela

Autor: Tomasz Mazur

Przedmiot: Filozofia

Temat: Kurs logiki: lekcja 37. Czym jest entymemat (wnioskowanie z ukrytą przesłanką) i jak wykrywać ukryte przesłanki

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kultura logiczna.
6. Uzasadnianie pośrednie: wnioskowanie (rozumowanie) niezawodne (oparte na wynikaniu logicznym lub definicyjnym) i zawodne, wybrane schematy (reguły) wnioskowań, klasyfikacja rozumowań (dowodzenie, wyjaśnianie, potwierdzanie, obalanie). Uczeń:
1) odróżnia w rozumowaniu przesłanki od wniosku oraz formułuje przesłanki pominięte w entymemacie;
3) odtwarza schemat, na którym opiera się określone wnioskowanie;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • omawia entymemat, czyli wnioskowanie z ukrytą przesłanką;

  • rozpoznaje entytemat w potocznej komunikacji;

  • wyprowadza przesłanki jawne i ukryte.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • dyskusja.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie krótkiej bajki z morałem – takiej, którą z jakiegoś powodu bardzo lubią.

Faza wstępna:

  1. Podanie tematu i celu lekcji.

  2. Nauczyciel prosi wybranych uczniów o przedstawienie pracy domowej. Komentuje usłyszane odpowiedzi, zwłaszcza takie, które mają konstrukcje zdradzającą entymemat.

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel przygotowuje kilkuzdaniowe streszczenie argumentacji George'a Osborne’a lub inną analogiczną argumentację o charakterze entymematu erystycznego. Zadaniem uczniów jest wzięcie udziału w niejawnym głosowaniu, w którym ocenią siłę/słuszność argumentacji w skali 1‑5.

  2. Nauczyciel przedstawia wynik głosowania, komentuje je, a następnie prowadzi krótką rozmowę kierowaną na temat tego typu argumentacji. Jak często występuje? Czy jej stosowanie w niektórych sytuacjach jest wskazane?

  3. Uczniowie zapoznają się z treścią e‑materiału. Nauczyciel komentuje najważniejsze punkty upewniając się, czy uczniowie dobrze je rozumieją.

  4. Jeżeli jest na to czas, nauczyciel prowadzi krótką rozmowę kierowaną na temat wartości entymematu dydaktycznego. Czy uczniowie chcieliby pobierać edukację za pomocą takich zabiegów dydaktycznych?

  5. Koniec lekcji i praca domowa: zadaniem ucznia jest ułożenie własnego entymematu dydaktycznego.

Faza podsumowująca:

  1. Uczniowie mają za zadanie ułożyć własny przykład entymematu dydaktycznego.

Praca domowa:

  1. Znajdź tekst opozycyjny, przedstawiający inny punkt widzenia w stosunku do omawianego na lekcji.

Materiały pomocnicze:

  • Taraszkiewicz M., Trendy - uczenie w XXI wieku, „Internetowy Magazyn CODN” 1 (2005).

  • Niemirowski T., Co to znaczy „nauczać filozofii”?, w: „Forum Pedagogiczne” 1(2015).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

  • Uczniowie mogą wykorzystać medium w sekcji „Animacja” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.

Sprawdź się