Dla nauczyciela

Autor: Paweł Kaniowski

Przedmiot: Filozofia

Temat: Alegorie Platona: pierścień Gygesa

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
VII. Filozofia i kultura europejska jako „przypisy do Platona”. Uczeń:
1) przedstawia oraz interpretuje wielkie alegorie Platona (jedna do wyboru): „drugie żeglowanie (wyprawa)” i „słońce” (Fedon, 98 c – 100 b), „jaskinia” (Państwo, 514 a – 517 a), „skrzydlaty zaprzęg” (Fajdros, 246 a–b, 253 d–e), „pierścień Gygesa” (Państwo, 358 e – 361 d);

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele lekcji. Uczeń:

  • odnosi koncepcję sprawiedliwości w dialogach Platona do sytuacji z życia codziennego;

  • interpretuje mit o pierścieniu Gygesa;

  • analizuje tekst źródłowy Platona o pierścieniu Gygesa.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • dyskusja;

  • rozmowa kierowana;

  • film;

  • praca z tekstem;

  • lego logos.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wprowadzająca:

  1. Prowadzący zajęcia loguje się na platformie. Na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika wyświetla temat lekcji, następnie omawia cel zajęć i informuje uczniów o ich planowanym przebiegu. Wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

  1. Lego logos. Praca z treścią e‑materiału metodą lego logos. Uczniowie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj”. Następnie, w zależności od liczebności klasy, w 2‑4-osobowych grupach układają konstrukcje z klocków lego, odzwierciedlające budowę i znaczenie przeczytanego tekstu. Następnie każda grupa prezentuje swoją konstrukcję, przedstawiając jednocześnie sposób odczytania tekstu. Nauczyciel, na podstawie uczniowskich propozycji, inicjuje krótką dyskusję.

  2. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Animacja RSA”. Odczytanie polecenia do multimedium: Platon posługiwał się w swoich tekstach alegoriami i przypowieściami, które miały przybliżyć czytelnikom abstrakcyjne wywody. W „Państwie” znajduje się słynna alegoria jaskini. Pojawia się tam również przypowieść o pasterzu Gygesie, który znajduje niesamowity pierścień. Czy w duszy Gygesa panuje sprawiedliwość zgodna z koncepcją Platona? Czy każdy zachowałby się podobnie w jego sytuacji? Uzasadnij swoją odpowiedź. Wspólna praca całego zespołu klasowego nad odpowiedziami.

  3. Nauczyciel inicjuje dyskusję, pytając uczniów: Czy zgadzacie się z powiedzeniem, że „okazja czyni złodzieja”? Czy, waszym zdaniem, postępujemy sprawiedliwie z wewnętrznego przekonania, czy raczej składania nas do tego groźba kary? Czy postępowalibyście sprawiedliwie, gdyby inni ludzie nie mogli was oceniać, sądy karać i nie istnieliby żadni bogowie?

  4. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Dzieli klasę na 4‑osobowe grupy. Uczniowie rozwiązują zadania na czas, od najłatwiejszych do najtrudniejszych. Grupa, która poprawnie rozwiąże zadania jako pierwsza, wygrywa, a nauczyciel może nagrodzić uczniów ocenami za aktywność.

Faza podsumowująca:

  1. Uczniowie dobierają się w pary i wymieniają poglądami, dzielą się tym, czego się nauczyli.

  2. Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

  1. Porównaj postaci Gygesa i Bilba Bagginsa – bohatera Hobbita J.R.R Tolkiena. Jaki użytek uczynili oni z posiadania niezwykłego, pozwalającego znikać pierścienia? Czy są oni, twoim zdaniem, podobni czy różni? Jak ocenić ich zachowanie z perspektywy cnót, o których nauczał Platon? Przygotuj prezentację lub napisz esej na ten temat.

Materiały pomocnicze:

  • Hare R.M., Platon, Warszawa 1996.

  • Praca zbiorowa, W kręgu Platona i jego dialogów, Toruń 2005.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

  • Uczniowie mogą wykorzystać medium w sekcji „Animacja RSA” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.

Sprawdź się