Autor: Jarosław Dyrda

Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie

Temat: Terytoria autonomiczne na świecie

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

VIII. Modele sprawowania władzy.

Uczeń:

14) przedstawia ustroje terytorialno‑prawne we współczesnych państwach demokratycznych – wyjaśnia podział na państwa unitarne i złożone oraz ze względu na stopień decentralizacji; wykazuje różne przyczyny funkcjonowania terytoriów autonomicznych.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• zna podział państw na unitarne i złożone;

• analizuje podział państw ze względu na stopień decentralizacji;

• wyjaśnia pojęcie autonomii;

• charakteryzuje przyczyny powstawania terytoriów autonomicznych;

• wymienia terytoria autonomiczne na świecie.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• lekcja odwrócona.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja za i przeciw;

• burza mózgów;

• analiza przypadku.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Przed lekcją

Na lekcji wcześniejszej nauczyciel podzielił klasę na dwuosobowe zespoły i polecił każdemu z nich przygotować informacje na temat przydzielonego terytorium autonomicznego na świecie – analiza przypadku. Ponadto cała klasa miała zebrać informacje na temat państw unitarnych i ich poziomu scentralizowania lub decentralizacji.

Faza wstępna

1. Wprowadzenie do tematu lekcji i zaprezentowanie jej celów.

2. Burza mózgów na temat przyczyn decentralizacji władzy w państwie. Poszczególne osoby prezentują informacje uzyskane na ten temat – są one zapisywane w formie mapy myśli na tablicy.

Faza realizacyjna

1. Lekcja rozpoczyna się od dyskusji za i przeciw na temat decentralizacji państwa i jej poziomu. Zespół klasowy przedstawia swoje wnioski, które są zapisywane na tablicy. Pomocą dydaktyczną w tej części lekcji jest mapa pokazująca państwa unitarne na świecie.

2. Wprowadzenie pojęcia „autonomia” i przedstawienie różnicy między autonomią a terytorium autonomicznym. Podanie, jakie warunki muszą być spełnione, by można było wprowadzić autonomię.

3. Analiza multimedium w postaci mapy z zaznaczonymi terytoriami autonomicznymi na świecie – analiza przypadku. Poszczególne zespoły omawiają przygotowane przez siebie terytorium autonomiczne, prezentując jego położenie na mapie. Omówieniu podlegają:

• Górski Karabach;

• Nachiczewańska Republika Autonomiczna;

• Hongkong;

• Wyspy Alandzkie;

• Góra Athos;

• Abchazja;

• Kurdystan;

• Palestyna (Autonomia Palestyńska);

• Naddniestrze, Naddniestrzańska Republika Mołdawska;

• Czeczenia, Republika Czeczeńska;

• Gagauzja;

• Azory;

• Irlandia Północna;;

• Sardynia;

• Osetia Północna.

Faza podsumowująca

1. Podsumowanie lekcji i wyciągnięcie wniosków na temat autonomii i terytoriów zależnych we współczesnym świecie. Próba wyjaśnienia ich statusu międzynarodowego.

2. Wykonanie w parach ćwiczeń 4–8 z bloku „Sprawdź się”.

Praca domowa:

Wykonanie pozostałych ćwiczeń z bloku „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

Kosowo chce się uniezależnić energetycznie od Serbii. Podpisało umowę z Albanią, forsal.pl.

Mija 25 lat od wybuchu pierwszej wojny czeczeńskiej, wnp.pl.

Michał Buchta, Autonomia dla Śląska?, histmag.org.

W konflikcie w Donbasie zginęło już ponad 14 tys. osób, forsal.pl.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Mapa może zostać wykorzystana do lekcji powtórzeniowej, przygotowania się do sprawdzianu lub jako materiał pomocniczy przy innych lekcjach dotyczących spraw międzynarodowych.