Dla nauczyciela
Autor: Anna Grabarczyk
Przedmiot: Język polski
Temat: Typy błędów językowych
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne. Uczeń:
zidentyfikuje cechy charakterystyczne języka w komunikacji internetowej;
wskaże i skoryguje częste błędy językowe w komunikacji internetowej;
przeanalizuje przyczyny i skutki występowania błędów językowych;
przedyskutuje zasadność celowego wprowadzania błędów do języka.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja;
mapa myśli.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Nauczyciel prosi uczniów, aby wysłuchali audycję radiową lub obejrzeli wybrany program telewizyjny i zwrócili uwagę na wypowiedzi dziennikarzy oraz uczestników. Prosi o zanotowanie przykładów sformułowań nielogicznych lub niepoprawnych gramatycznie.
Faza wprowadzająca:
Chętne osoby przedstawiają prace wykonane w domu. Następnie nauczyciel rozpoczyna dyskusję dotyczącą przyczyn popełniania różnego rodzaju błędów.
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.
Faza realizacyjna:
Uczniowie zapoznają się indywidualnie z sekcją „Przeczytaj”. Następnie nauczyciel prosi o dyskusję na temat: Czym różni się błąd od innowacji językowej? Uczniowie wypowiadają się, a nauczyciel pilnuje porządku dyskusji.
Nauczyciel może dopowiedzieć, że nielogiczne wypowiedzi często układa się dla rozrywki. Przykładem są łamańce językowe, które mają śmieszyć ze względu na trudności w ich przeczytaniu. Nie zawsze są zrozumiałe i sensowne, ale nie traktujemy tego jako błędu. Dzięki nim ćwiczymy poprawną wymowę i przy okazji dobrze się bawimy.Praca z multimedium. Uczniowie zapoznają się z prezentacją multimedialną. Na podstawie przykładów błędów popełnianych przez dziennikarzy notują w parach typy tych błędów i podają kilka własnych przykładów niepoprawnych użyć wyrazów.
Uczniowie zostają podzieleni na kilkuosobowe zespoły. Każda grupa na dużym arkuszu papieru szkicuje propozycję reklamy, unikając błędów przedstawionych w prezentacji multimedialnej. Nauczyciel sprawdza poprawność wykonanych zadań.
Faza podsumowująca:
Uczniowie zostają podzieleni na 3 grupy. Każdy zespół rozwiązuje ćwiczenia zawarte w sekcji „Sprawdź się”. Następnie, aby uzasadnić poprawność rozwiązań, omawiają je na forum klasy. Po wyznaczonym czasie następuje wspólne omówienie wszystkich rozwiązań.
Uczniowie wspólnie przygotowują mapę myśli podsumowująca wiedzę z lekcji.
Praca domowa:
Wśród badaczy komunikacji występuje pogląd, że współcześnie cierpimy na „syndrom QWERTY” – wszechstronne uzależnienie od klawiatury urządzeń telekomunikacyjnych (komputerów, smartfonów itd.) powodujące, że pozbawieni jej nie potrafimy pisać. Czy zgadzasz się z tą opinią?
Wyraź swoje zdanie w formie rozprawki na 200–250 słów: sformułuj tezę, dwa argumenty na jej poparcie i jeden kontrargument. Zilustruj je przykładami zaczerpniętymi z własnych doświadczeń komunikacyjnych.
Materiały pomocnicze:
Encyklopedia języka polskiego, red. S. Urbańczyk, Wrocław 1991.
Polszczyzna na co dzień, red. M. Bańko, Warszawa 2006.
Wskazówki metodyczne
Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Galeria zdjęć interaktywnych” do podsumowania lekcji.