Dla nauczyciela

Autor: Anna Grabarczyk

Przedmiot: Język polski

Temat: Teatr w służbie reform – Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale Wojciecha Bogusławskiego

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;
15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny;
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
6) odczytuje pozaliterackie teksty kultury, stosując kod właściwy w danej dziedzinie sztuki;
III. Tworzenie wypowiedzi.
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;
4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;
IV. Samokształcenie.
1. rozwija umiejętność pracy samodzielnej między innymi przez przygotowanie różnorodnych form prezentacji własnego stanowiska;
9. wykorzystuje multimedialne źródła informacji oraz dokonuje ich krytycznej oceny;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • zapozna się z charakterystyką oświeceniowego teatru Stanisławowskiego;

  • scharakteryzuje warunki społeczne i polityczne, w jakich powstawała sztuka Wojciecha Bogusławskiego Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale;

  • prześledzi symbolikę ukrytą w tekście Bogusławskiego i późniejszych jego realizacjach teatralnych;

  • dokona analizy wybranych fragmentów Cudu mniemanego oraz ich interpretacji w kontekście historycznym.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • z użyciem e‑podręcznika;

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Uczniowie przed zajęciami zapoznają się ze sztuką Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale Wojciecha Bogusławskiego.
    https://teatrtv.vod.tvp.pl/599939/cud-mniemany-czyli-krakowiacy-i-gorale

  2. Nauczyciel informuje uczniów, że przedstawienie Olgi Lipińskiej powstało na podstawie libretta opery Wojciecha Bogusławskiego.
    „Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale” to przedstawienie, w którym sprawdził się reżyserski zamysł „teatru w teatrze”: kontakt między sceną a widownią zdynamizował akcję, a konwencja XVIII‑wiecznej opery komicznej mogła być zaprezentowana z dystansem i komediowym przymrużeniem oka.

Faza wprowadzająca:

  1. Na początku lekcji nauczyciel prosi uczniów, by podzielili się swoimi wrażeniami po obejrzeniu spektaklu. Następnie nauczyciel przedstawia „Wprowadzenie”, cele zajęć i zapisuje temat na tablicy.

Faza realizacyjna:

  1. Uczniowie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj”, zapamiętując jak najwięcej informacji tam zamieszczonych. Następnie uczniowie pogłębiają wiedzę o informacje z sekcji „Mapa myśli” i wykonują polecenie 1: Przypomnij sobie legendę o Wandzie. Zastanów się, co łączy tę historię z tematyką utworu. Dlaczego Bogusławski, spośród wielu legend krakowskich, wybrał właśnie tę o Wandzie, która nie chciała Niemca? Legendę mogą znaleźć online, korzystając z telefonów z dostępem do internetu.

  2. Uczniowie dzielą się na kilkuosobowe zespoły. Ich zadaniem jest napisanie recenzji obejrzanej w domu sztuki teatralnej.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Dzieli uczniów na 3 grupy (lub więcej, w zależności od czasu, który pozostał na pracę z ćwiczeniami). Przydziela uczniom zadania i wyznacza czas na ich realizację. Po zakończeniu pracy weryfikuje poprawność odpowiedzi.

Praca domowa:

  1. W roku 1991 na scenie Teatru Wielkiego w Warszawie wystawiono Krakowiaków i Górali, czyli cud mniemany w reżyserii Krzysztofa Kolbergera. Na widowni zasiadał ówczesny prezydent Rzeczypospolitej Polskiej – Lech Wałęsa. Aktualne kuplety do sztuki napisał Wojciech Młynarski, wybitny polski poeta, reżyser i wykonawca piosenki autorskiej. W dostępnych ci źródłach poszukaj informacji na temat wydarzeń związanych z wyborem Lecha Wałęsy na prezydenta. Następnie zapoznaj się z fragmentem wykonywanym przez Bryndasa i zastanów się, jakie miał on znaczenie dla widowni.

    Państwo jest jak łódź‑galara, lecz stąd nie wynika,
    że wystarczy ino wiara w nowego sternika,
    więc czyś młodzian, czy też piernik wiosłuj z animuszem,
    powtarzając jak nasz sternik „nie chcem, ale muszem”.

Materiały pomocnicze:

  • Zbigniew Raszewski, Krótka historia teatru polskiego, Warszawa 1990.

  • Zbigniew Raszewski, Bogusławski, Warszawa 1972.

Wskazówki metodyczne

  • Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Mapa myśli”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.

Sprawdź się