Autor: Anna Grabarczyk

Temat: Teatr w służbie reform – Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale Wojciecha Bogusławskiego

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• zapozna się z charakterystyką oświeceniowego teatru Stanisławowskiego;

• scharakteryzuje warunki społeczne i polityczne, w jakich powstawała sztuka Wojciecha Bogusławskiego Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale;

• prześledzi symbolikę ukrytą w tekście Bogusławskiego i późniejszych jego realizacjach teatralnych;

• dokona analizy wybranych fragmentów Cudu mniemanego oraz ich interpretacji w kontekście historycznym.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem e‑podręcznika;

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Uczniowie przed zajęciami zapoznają się ze sztuką Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale Wojciecha Bogusławskiego.
   https://teatrtv.vod.tvp.pl/599939/cud-mniemany-czyli-krakowiacy-i-gorale

2. Nauczyciel informuje uczniów, że przedstawienie Olgi Lipińskiej powstało na podstawie libretta opery Wojciecha Bogusławskiego.
   „Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale” to przedstawienie, w którym sprawdził się reżyserski zamysł „teatru w teatrze”: kontakt między sceną a widownią zdynamizował akcję, a konwencja XVIII‑wiecznej opery komicznej mogła być zaprezentowana z dystansem i komediowym przymrużeniem oka.

Faza wprowadzająca:

1. Na początku lekcji nauczyciel prosi uczniów, by podzielili się swoimi wrażeniami po obejrzeniu spektaklu. Następnie nauczyciel przedstawia „Wprowadzenie”, cele zajęć i zapisuje temat na tablicy.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj”, zapamiętując jak najwięcej informacji tam zamieszczonych. Następnie uczniowie pogłębiają wiedzę o informacje z sekcji „Mapa myśli” i wykonują polecenie 1: Przypomnij sobie legendę o Wandzie. Zastanów się, co łączy tę historię z tematyką utworu. Dlaczego Bogusławski, spośród wielu legend krakowskich, wybrał właśnie tę o Wandzie, która nie chciała Niemca? Legendę mogą znaleźć online, korzystając z telefonów z dostępem do internetu.

2. Uczniowie dzielą się na kilkuosobowe zespoły. Ich zadaniem jest napisanie recenzji obejrzanej w domu sztuki teatralnej.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Dzieli uczniów na 3 grupy (lub więcej, w zależności od czasu, który pozostał na pracę z ćwiczeniami). Przydziela uczniom zadania i wyznacza czas na ich realizację. Po zakończeniu pracy weryfikuje poprawność odpowiedzi.

Praca domowa:

1. W roku 1991 na scenie Teatru Wielkiego w Warszawie wystawiono Krakowiaków i Górali, czyli cud mniemany w reżyserii Krzysztofa Kolbergera. Na widowni zasiadał ówczesny prezydent Rzeczypospolitej Polskiej – Lech Wałęsa. Aktualne kuplety do sztuki napisał Wojciech Młynarski, wybitny polski poeta, reżyser i wykonawca piosenki autorskiej. W dostępnych ci źródłach poszukaj informacji na temat wydarzeń związanych z wyborem Lecha Wałęsy na prezydenta. Następnie zapoznaj się z fragmentem wykonywanym przez Bryndasa i zastanów się, jakie miał on znaczenie dla widowni.

   Państwo jest jak łódź‑galara, lecz stąd nie wynika,
   że wystarczy ino wiara w nowego sternika,
   więc czyś młodzian, czy też piernik wiosłuj z animuszem,
   powtarzając jak nasz sternik „nie chcem, ale muszem”.

Materiały pomocnicze:

• Zbigniew Raszewski, Krótka historia teatru polskiego, Warszawa 1990.

• Zbigniew Raszewski, Bogusławski, Warszawa 1972.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Mapa myśli”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.