Sprawdź się
Zapoznaj się z cytatem i połącz podane fragmenty z możliwymi interpretacjami.
Cud albo Krakowiaki i GóraleJONEK
Cekajno, niech ja wprzódy z młynarzem pogadam,
Kto wie, moze i on się w zdaniu przeinacy,
Jak mu się nase racje dobrze wyonacy.
Przeciez to co swój, to swój; na co tu obcego
Sukać, kiej się ma w domu rodaka swojego.
Alboz ty, wej, jaki hołys, lub mitręga?
Przeciez to i twój ociec seść kobył zaprzęga
W furmankę i niedawno woził kastelana
Do Warsawy, ba nawet i samego pana
Wojewodę do Grodna, a jak się obrócił,
W trzy niedziele zawiózł go i nazad się wrócił!
I ty juz ctery konie pędzis jednym licem,
Po wąwozach się wiercis, trzaskas łebsko bicem;
Mes tez dwa morgi gruntu, dwa zupany syte,
Dwie laski w srebro kute, krzemieniem nabite;
Mas kozuch skalmirski,
Buty z podkówkami,
I tańcujes najlepiej między parobkami.
A jezeli do tego dziewucha ci sprzyja,
To się nicego nie bój.STACH
Ale cas nam mija,
Bo jak Gorale tylko przypłyną do młyna,
Jak się uprze Dorota, to nas starowina
Bartłomiej odda córkę cy z chęci, cy z musem.JONEK
Jesce to nie tak prędko, aze pod Krakusem
Ledwo co ich zajrzałem; ani za godzinę
Nie będą jesce tutaj. Ty tylko dziewcynę
Staraj się jak wywabić z młyna, byśma się
Naradzili.Źródło: Wojciech Bogusławski, Cud albo Krakowiaki i Górale, Wrocław 2005, s. 8–9.
Dokonaj analizy poniższego fragmentu i zastanów się, które twierdzenia dotyczące postawy Basi względem Bryndosa i Górali są poprawne.
Cud albo Krakowiaki i GóraleSTACH
Juz dwie krypy płyną z Goralami.
Niezadługo tu staną.BASIA
A to niech i se staną.
STACH
To cię to, wej, nie martwi, to chces być wydaną
Za Bryndasa Gorala?BASIA
Nic z tego nie będzie.
Wsak wies, ze kiedy u nas był tu po kolędzie
Powiedziałam mu wyraźnie,
Ize ja się z nim nie drzaźnię,
Ale mu scerze mówię, ze ja ni źdźbłani źdźbła jego
Nie kocham i ze pójdę za Stacha mojego.
A ze on nie chce wierzyć, ze tak jest uparty,
Niechze go biorą carty.
Jak tu przyjdzie, tak tez i powróci z kwitkiem.Źródło: Wojciech Bogusławski, Cud albo Krakowiaki i Górale, s. 10–11.
Dokonaj analizy poniższego fragmentu i oznacz odpowiednim kolorem fragmenty, które są nawiązaniem do sytuacji przedpowstaniowej w Polsce.
Dokonaj analizy Piosenki ze sceny III (Akt I). Zastanów się i zapisz, do kogo są skierowane te słowa i kto jest ich nadawcą. Odpowiedz, do jakiej sytuacji politycznej są one nawiązaniem?
Cud albo Krakowiaki i GóralePIOSNKA
Rzadko to widać na świecie,
By się małzeństwo kochało,
Chociaz w młodości jest kwiecie,
Chociaz się dobrze dobrałoTym gorzej, gdy zona zwawa,
A maz ledwo się juz chwieje:
Prózno se pracę zadawa,
Jak lód przy słońcu topnieje.Staśku, tyś zranił mi dusę
I scerze wyznać ci musę,
Ze kiedy mam starca przy sobie,
Ja wtencas myślę o tobie.A bodajzem cię nie znała,
Nie byłabym cię kochała!
Ty mnie tak dręcys niebogę,
Ze bez cię wytrwać nie mogę.Więc się nade mną uzałuj,
Ulzyj mej cięzkiej potrzebie;
Casem mnie tylko pocałuj –
Ja wsytko zrobię dla ciebie.Źródło: Wojciech Bogusławski, Cud albo Krakowiaki i Górale, Wrocław 2005, s. 16–17.
Zapoznaj się z poniższymi fragmentami. Odpowiedz na pytanie, jaką rolę w sztuce odgrywa czekanie?
Dokonaj analizy poniższego fragmentu. Scharakteryzuj sposób, w jaki odnosi się on do powstania.
Cud albo Krakowiaki i GóraleWAWRZYNIEC
Lec to, mój mości pani, cicho się nie skońcy;
To narobi hałasu, wrzasku…BARDOS
Cóż bez niego
Kończy się dziś na świecie? Ale po hałasie
Znowu zgoda i pokój nastąpi. Już ja się
Tym zatrudnię, i wszystkich rozumu mojego
Poruszę sprężyn, by was pogodzić.STACH
Ach, kiedy
Przyjdzie z nami do bitki?JONEK
A coz by to biedy
Było!BARDOS
To próżna trwoga, nigdy oni was tu
Nie zarwą, przecież ich tu ledwie kilkunastu,
A gdy ujrzą, iże wam nie będą zdołali,
Muszą nareszcie przystać. Spieszcie jeno daléj,
Bo to z czasu korzystać trzeba.Źródło: Wojciech Bogusławski, Cud albo Krakowiaki i Górale, Wrocław 2005, s. 58.
Scharakteryzuj postawę Miechodmucha. Wyjaśnij, jakiej grupy społecznej jest reprezentantem.
Zapoznaj się z komentarzem Wiktora Brumera z roku 1925 dotyczącym Cudu mniemanego. Napisz esej, w którym zastanowisz się, jaki wpływ na społeczeństwo mają artyści teatralni. Odwołaj się do wydarzeń związanych ze sztuką Bogusławskiego oraz innych znanych ci tekstów kultury.
Z dziejów „Cudu mniemanego” Wojciecha BogusławskiegoKrakowiaki i Górale są pomnikiem obywatelskiej działalności Bogusławskiego. Nie tylko dlatego, że w Cudzie wprowadził Bogusławski lud polski na scenę, ale przedewszystkiem dlatego, że w dziele tym stworzył na długi szereg lat polskie widowisko festiwalowe. Ciągłym zmianom ulegało to widowisko, a zmiany te świadczyły o żywotności teatru, o jego reagowaniu na różne wydarzenia polityczne i o sile samego dzieła, które do tych zmian tak bardzo się nadawało.
Powodzenie swe i niezwykłą popularność zawdzięczały Krakowiaki i Górale nie szczególnym wartościom literackim, których miły ten utwór nie posiada, nie muzyce Stefaniego, chociaż Krasowski nazywa ją „wzorem prawdziwie narodowej opery” – nie, –powodzenie swe zawdzięczają Krakowiaki przede wszystkim ukrytej myśli patrjotycznej i temu przystosowaniu się utworu do chwili dziejowej, przez co przez lata całe nie tracił on swej siły atrakcyjnej.
Źródło: Wiktor Brumer, Z dziejów „Cudu mniemanego” Wojciecha Bogusławskiego, Warszawa 1925, s. 11–12.