Autor: Anna Juwan

Przedmiot: biologia

Temat: Sposoby różnicowania się mezodermy w różnych grupach zwierząt

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Przeanalizujesz sposoby różnicowania się mezodermy w różnych grupach zwierząt.

• Scharakteryzujesz różnice w powstawaniu mezodermy u zwierząt pierwo- i wtóroustych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• dyskusja;

• ćwiczenia interaktywne;

• obserwacja;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• szary papier, flamastry, magnesy.

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

2. Uczniowie przypominają sobie informacje na temat gastrulacji, zwracając uwagę na wiadomości dotyczące mezodermy.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel rozpoczyna pogadankę, mówiąc: „Zarodki rozwijają się w procesie zwanym embriogenezą. Rozpoczyna się ona od zapłodnienia, a kończy wykluciem zarodka z osłon jajowych lub opuszczeniem układu rozrodczego samicy. Proces ten składa się z kilku etapów, podczas których dochodzi do wielu przemian i rozwoju narządów. Jednym z ważnych etapów jest gastrulacja. Co jest istotą gastrulacji?”. Uczniowie objaśniają istotę gastrulacji, wskazują listki zarodkowe, które występują u wszystkich zwierząt, oraz dokonują podziału na zwierzęta dwu- i trójwarstwowe.

Faza realizacyjna:

1. Praca z symulacją interaktywną pt. „Porównanie rozwoju zarodkowego pierwoustych i wtóroustych”. Uczniowie zapoznają się z materiałem, nauczyciel czyta polecenie nr 1 („Przeanalizuj symulację interaktywną, a następnie porównaj rozwój pierwo- i wtóroustych. Określ, z czego powstaje otwór gębowy u pierwo- i wtóroustych.”) i prosi uczniów, aby wykonali je w parach. Następnie wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją.

2. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy. Każda z nich dostaje arkusz papieru i flamastry. Uczniowie rysują mapę myśli, uwzględniając różnice pomiędzy pierwo- i wtóroustymi oraz proces powstawania mezodermy. Po określonym przez nauczyciela czasie liderzy grup przedstawiają wyniki swojej pracy. Na ich podstawie nauczyciel zadaje uczniom pytanie: „Co zwierzęta trójwarstwowe zyskują dzięki obecności mezodermy?”.

3. Nauczyciel rozpoczyna dyskusję, mówiąc: „Komórki mezodermy są multipotencjalnymi komórkami macierzystymi. Zastosowanie komórek macierzystych stanowi obecnie jedną z innowacyjnych metod terapii. Jakie są nadzieje i ograniczenia związane z terapeutycznym wykorzystywaniem komórek mezodermalnych?”.

Faza podsumowująca:

1. Chętni uczniowie podsumowują wiedzę zdobytą na zajęciach.

Praca domowa:

1. Uczniowie wyszukują informacje na temat prowadzonych obecnie badań w kierunku wykorzystania pochodzących z mezodermy komórek macierzystych w różnego rodzaju chorobach.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania symulacji interaktywnej:

• Symulację interaktywną można wykorzystać jako materiał służący powtórzeniu materiału.